Nieuwe orthodoxe kerkleider Eritrea ligt aan leiband
De Eritrees-Orthodoxe Kerk maakt zich op voor de wijding van een nieuwe kerkleider, zondag. Met de benoeming van Abune Qerlos houdt de Eritrese overheid een flinke vinger in de kerkelijke pap.
Het land in de Hoorn van Afrika maakte in mei de verkiezing van Qerlos tot vijfde patriarch van de orthodoxe Tewahdo-kerk bekend. Volgens het regime is de benoeming „in overeenstemming met de normen en voorschriften van de heilige synode en de kerk.” Deze uitleg viel niet bij iedereen goed.
Mensenrechtenorganisaties wezen er fijntjes op dat de statuten van de kerk de verkiezing van een nieuwe kerkleider niet toestaan als de bestaande nog leeft. Dat is het geval met de derde patriarch van de kerk, Abune Antonios. De 93-jarige geestelijke staat echter al vijftien jaar onder huisarrest.
Antonios, in 2004 unaniem verkozen tot kerkleider van de Eritrees-Orthodoxe Kerk, kreeg al vroeg in zijn regeerperiode te maken met bemoeienis van de staat. De geestelijke verzette zich daartegen. Zo weigerde hij op verzoek van de regering 3000 leden te excommuniceren en protesteerde hij tegen de arrestatie van priesters.
Vanwege kritiek op het regime volgde in 2006 afzetting en kreeg Antionios huisarrest opgelegd. In 2019 kregen de autoriteiten het zelfs voor elkaar dat de synode van de Eritrees-Orthodoxe Kerk de oud-patriarch tot ketter uitriep. De bejaarde geestelijke had even daarvoor in een video het regime er verbaal van langs gegeven.
Protesteren
De behandeling van Antonios is een poging van het Eritrese regime om de controle te houden over religieuze groepen. Na zijn afzetting benoemde Eritrea een patriarch die meer naar de pijpen van de autoriteiten danste. Sinds de dood van deze vierde en ‘illegale’ kerkleider in 2015 zat de kerk zonder hoofd.
Met de benoeming van Qerlos heeft de kerk weer een nieuwe patriarch, maar wel een die „zonder twijfel de voorschriften van de regering zal gehoorzamen”, aldus de bezorgde mensenrechtenorganisatie Human Rights Concern Eritrea in een verklaring. „De bewering dat de nieuw benoemde patriarch (…) is gekozen in overeenstemming met alle normen en voorschriften van de kerk, is volledig vals.”
De kerk is verdeeld over de gang van zaken. Een deel van de leden erkent Antonios nog steeds als de legitieme kerkleider. Protesteren blijkt echter gevaarlijk. Orthodoxe priesters die hun stem verhieven tegen de plannen van het regime om een nieuwe patriarch te benoemen, werden gearresteerd.
Ondertussen ondervinden ook andere kerken tegenstand van Eritrea, dat een reputatie heeft opgebouwd als het Noord-Korea van Afrika. Het land erkent naast de islam slechts drie denominaties: de Orthodoxe Kerk, de Rooms-Katholieke Kerk en de Lutherse Kerk. Onlangs werden nog twee christenen gearresteerd omdat ze bijeenkwamen buiten deze kerken om.
