De coronapandemie heeft een zware psychische tol geëist onder het medisch personeel in Spanje. Bijna de helft van de artsen en verpleegkundigen die in nauw en voortdurend contact staan met coronapatiënten loopt een ernstig risico op problemen met zijn geestelijke gezondheid. Dat wijst een onderzoek uit van het academisch ziekenhuis Hospital del Mar in Barcelona.

De studie werd vorig voorjaar tijdens de eerste coronagolf verricht onder 9000 medewerkers van 18 ziekenhuizen in Spanje. Artsen en verplegers werden ondervraagd over hun werk, familie en de impact van Covid-19 op henzelf en hun naaste omgeving. De eindeloze werkdagen, de hoge werkdruk en de emotionele belasting bleken een zware wissel te trekken.

Ruim 45 procent van de ondervraagden had symptomen die wezen op psychische stoornissen: 28 procent van het medisch personeel vertoonde kenmerken van een depressie, 25 procent had paniekaanvallen en 22 procent leed aan posttraumatische stress. Zes procent nam zijn toevlucht tot overmatig gebruik van alcohol of drugs en 3,5 procent gaf aan zelfmoordgedachten te hebben gehad als gevolg van de situatie op het werk.

Bij één op de zeven personeelsleden was de psychische stoornissen zodanig dat hij of zij duidelijke negatieve effecten ervan ondervonden in werk en sociaal leven. „De resultaten geven aan dat veel meer werkers in de Spaanse gezondheidszorg onder psychische problemen gebukt gaan dan werd aangenomen”, zegt onderzoeker Jordi Alonso.

Jonge, ongetrouwde vrouwen van buitenlandse afkomst en verpleeghulpen zijn de meest vatbare groepen onder het medisch personeel. Twee derde van de verpleeghulpen en de helft van de verpleegkundigen loopt een groot risico op psychische stoornissen. Niet verrassend is dat de risico’s het grootst zijn bij de werkers die veel contact hebben met Covid-patienten, die zelf de ziekte hebben opgelopen en die besmette familieleden hebben.Verder blijkt financiële onzekerheid een grote rol speelt in de ernst van de stoornissen. Dat zou kunnen verklaren waarom met name de slecht betaalde verpleeghulpen eraan blootstaan.

Victor Perez Sola, hoofd psychiatrie van het Hospital del Mar en coördinator van de Onderzoeksgroep Geestelijke Gezondheid, is niet verbaasd over de uitkomst van de studie. Een voorproefje daarvan hadden ze immers al op het spreekuur van psychiatrie voorbij zien komen. „De resultaten verrassen ons niet, maar ze baren ons wel zorgen”, zegt dr. Perez. „We hebben veel medisch personeel behandeld met acute stress, geestelijke uitputting en overspannenheid. Vooral zij die eerder psychische problemen hebben gehad zijn vatbaar.” We hebben een programma van emotionele steun voor ze opgezet

Zou de situatie van het Spaanse ziekenhuispersoneel ook op Nederland van toepassing kunnen zijn? Psychiater Perez denkt van wel. „Er zijn vergelijkbare studies gedaan in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en de Verenigde Staten”, zegt hij aan de telefoon. „De gemoedstoestand van de medisch medewerkers is daar niet wezenlijk anders. Zij betalen een vreselijk hoge prijs. Wij kunnen het ons als samenleving niet veroorloven dat zij in de strijd vallen. En de beste manier om dat te vermijden, is dat we allemaal zo veel mogelijk thuis blijven.”