Tijd om al die it’ers met hun slimme softwarecode eens aan banden te leggen. Het is een groot succes van de Europese Unie dat de macht van de grote techniekreuzen, zoals Google en Facebook, bekritiseerd en een beetje ingetoomd is. Ze mogen niet alle gegevens zomaar verzamelen. De algoritmes moeten nu juist niet alleen in het voordeel van het techbedrijf gaan werken; ze moeten ook een teveel aan nepnieuws en verkeerde advertenties aanpakken.

Algoritmes zijn niet alleen bedreigend. We kunnen er ook van leren. Dan zijn ze niet alleen de baas over ons, maar kunnen we ze zelf ook de baas. Veel kennis ligt in deze codeerregels. Zijn ze ook toepasbaar buiten de wereld van programmeertalen?

Een paar jaar geleden stuurde een collega uit Singapore me een concept van een artikel waarin wordt geprobeerd te achterhalen wat ondernemers kunnen leren van zogeheten ”genetische algoritmes”.

Genetische algoritmes gebruiken inzichten uit natuurlijke genetische variatie om beslisregels te formuleren. Genetische algoritmes beginnen met een bepaalde hoeveelheid ”bouwstenen”. Ze selecteren daarna de meest veelbelovende bouwstenen. Vervolgens creëren ze variatie door nieuwe combinaties van bestaande bouwstenen te maken. En uiteindelijk proberen ze de best presterende bouwstenen te bewaren. Daarna start de cyclus opnieuw. In softwareontwikkeling wordt dit algoritme gebruikt om snel goede softwarecodes te kunnen ontwikkelen en minder presterende coderegels te kunnen verwijderen.

Dit algoritme geeft vier praktische principes voor ondernemers. Het eerste is: Begin met voldoende bouwstenen. Wed niet op één paard, maar houd meerdere ijzers in het vuur. Daarbij is diversiteit belangrijker dan het aantal bouwstenen. Een voorbeeld: Het is goed om te gaan voor een sterk productidee, maar bedenk meerdere ideeën. Ga verder met plan B als plan A niet werkt.

Het tweede principe: Gebruik snelle, simpele en duidelijke testen om te achterhalen wat goede of slechte bouwstenen zijn van de beginnende onderneming. Neem een onderneemster die een nieuw restaurant begint. Voor de variatie aan maaltijden die ze aanbiedt, kan ze zich afvragen: Krijg ik voldoende kwaliteit, bijvoorbeeld binnen een maand, van mijn maaltijden? Welke maaltijden zijn populair en welke worden zelden besteld? Zo kan deze ondernemer selecteren waarmee ze wel moet doorgaan en wat ze moet stoppen of vervangen.

Het derde principe gaat over creativiteit en variatie. Bestaande ”oplossingen” moeten uit elkaar gehaald worden, om te kijken wat de goede en wat de slechte bouwstenen zijn. Vervolgens kunnen de goede bouwstenen op een nieuwe manier gecombineerd worden. Bijvoorbeeld in het restaurant: Wat maakt een bepaalde maaltijd succesvol? Zijn dat de ingrediënten? Dan kunnen die ook in andere maaltijden gebruikt worden. Of is het juist de mooie menukaart, of de kookploeg? Door de goede elementen op een nieuwe manier te combineren, ontstaan betere producten.

Hoe snel moeten vernieuwingen doorgevoerd of bepaalde bouwstenen verwijderd worden? Daar gaat het vierde principe over. Het is heel simpel: De snelheid van veranderingen hangt af van het tempo waarmee vernieuwingen geïntroduceerd kunnen worden. Wijzig producten niet als er nog geen nieuwe, betere producten zijn.

Ook ons artikel ging door flink wat verbetercycli. Daarbij werd al dan niet gebruikgemaakt van genetische algoritmes. Binnenkort verschijnt het resultaat in het tijdschrift Small Business Economics. Mogelijk helpen deze inzichten om algoritmes de baas te worden of in ieder geval iets te leren over ondernemerschap.

De auteur is consultant bij Lentera Papua in Indonesië en universitair hoofddocent ondernemerschap en organisatie aan de VU in Amsterdam.