Keuzes maken brengt meer rust in de kerk en in jezelf
We kunnen op onze drukte misschien wel meer invloed hebben dan we denken. Geleefd worden overkomt je niet, maar is een keuze, reageert Arno van der Lee.
In het open en eerlijke interview “Rust en roeping combineren” (RD 21-8) benoemt Marieke Schouten vanuit haar afstudeeronderzoek rond godsdienst en pastoraal werk op een rake manier hoe moe en overprikkeld de jongeren van tegenwoordig zijn. De stortvloed aan informatie en de prestatiedruk vanuit de maatschappij spelen daarin een rol. Maar ook de kerk doet er volgens Schouten aan mee, door de vele activiteiten en de (gevoelsmatige) druk om daaraan mee te doen.
Terecht zegt Schouten dat hier voor de kerk een belangrijk punt van bezinning ligt. Is de gemeente echt het meest gediend met weekagenda’s vol activiteiten, kringen en bijeenkomsten? Welke ruimte bieden we aan gemeenteleden om hun gevoel dat ze aanwezig horen te zijn af te zetten tegen hun persoonlijke welzijn?
En specifieker: is de belasting van de schouders van ambtsdragers wel verantwoord? Ouderling Dirk-Jan Nijsink vertelt in hetzelfde artikel dat zijn 36-urige baan en zijn kerkenraadswerk ervoor zorgen dat hij soms aan 60 uur per week komt. Hoeveel uur hij precies werkt, vindt hij niet relevant. „Belangrijker vind ik dat ik het werk kan loslaten.”
Dit laatste is zeker relevant, maar over het eerste is meer te zeggen. Bijvoorbeeld in de vorm van een vraag van Schouten in een blog over haar afstudeeronderzoek: „Wat heeft het voor ons praktische leven (lees: agenda) te zeggen dat God rust een belangrijke plek gunt?”
Prioriteiten
In dit verband gaf ik in het artikel ”Een leven lang op zoek naar balans” in het Kerkblad van de Hersteld Hervormde Kerk (22-5-2017) zes tips:
Leef met het besef van de gebrokenheid van het leven. Zeker voor de perfectionist kan dit ontspanning geven.
Leef niet alsof je hier altijd zult zijn. Stel je prioriteiten daarop af.
Maak keuzes en accepteer dat niet alles kan. Durf nee te zeggen tegen de zoveelste avondactiviteit.
Onttrek je op momenten letterlijk aan de drukte. Zoek een rustige plek, oefen je in het nietsdoen.
Zoek de stilte om Gods stem te kunnen horen. Dring de achtergrondruis terug en zeg met Samuël: „Spreek, Heere, want Uw knecht hoort.”
Vier en benut de rustdag. Gebruik de rust en de ruimte om te overdenken, de hectiek los te laten, stilte te vinden en te luisteren naar Gods stem in Zijn huis en daarbuiten.
Cultuurfilosoof Ronald van Putten zegt in het RD-artikel dat hij in de reformatorische eredienst niet altijd tot rust komt, door het gebrek aan stilte in de liturgie, die een „aaneenrijging van woorden” is. Ouderling Nijsink herkent dit niet, al onderstreept hij dat we rekening moeten houden met overprikkelde hoorders.
Niettemin kunnen we binnen de huidige liturgie het element stilte wel degelijk een grotere plek geven. Allereerst door een veel beter en bewuster gebruik van het bestaande stiltemoment: het stille gebed aan het begin van de dienst. Hoe bewust en geconcentreerd beleven we die stilte en dat gebed? In hoeverre zijn we dan echt op zoek naar het stil worden vanbinnen en de bewustheid van Gods aanwezigheid? Of is dit weinig meer dan een moment om onze ogen dicht te doen?
Ook zou dit stille gebed de afsluiting kunnen zijn van een aantal minuten stilte daaraan voorafgaand. Nu duurt het orgelspel of de openingspsalm tot aan het moment dat de kerkenraad binnenkomt.
Luxe
De Noorse avonturier Erling Kagge geeft in zijn boek ”Stilte” antwoord op drie vragen die hij zichzelf stelde: Wat is stilte, waar kun je die vinden en waarom is die nu belangrijker dan ooit?
Een van zijn conclusies is: „Ik denk dat stilte de nieuwe vorm van luxe is.” Dat betekent dat stilte om ons heen én in ons er niet meer vanzelfsprekend is, maar dat we er moeite voor moeten doen om die te vinden. En dat we echt keuzes moeten maken om die stilte en rust weer te ervaren.
Psycholoog en managementauteur Tony Crabbe stelt in zijn praktische boek ”Nooit meer te druk. Een opgeruimd hoofd in een overvolle wereld” daarom ook terecht de confronterende vraag: „Wanneer heb je er precies voor gekozen zo druk te zijn?” Die vraag legt haarfijn de vinger bij het feit dat we op onze drukte misschien wel meer invloed kunnen hebben dan we eigenlijk denken. Geleefd worden overkomt je niet, geleefd worden is een keuze.
Voor mijzelf is het ook een dagelijkse zoektocht om in dat spanningsveld de juiste balans te vinden. Een spanningsveld dat ds. Reinhold Niebuhr in de eerste regels van zijn bekende gebed ”The Serenity Prayer” verwoordt: „God, geef me de rust om de dingen te accepteren die ik niet kan veranderen, de moed om de dingen te veranderen die ik kan veranderen, en de wijsheid om het verschil te zien.”
De auteur werkt als interim-manager in de overheidssector en daarnaast als zelfstandig coach.
