Van de grafkelder van de Hohenzollern, het vorstenhuis dat eeuwenlang op de troon van Brandenburg, Pruisen en later het Duitse Rijk zat, stond een prachtige foto in de krant (RD 18-8). Alle voormalige koningen van Brandenburg en Pruisen en alle voormalige keizers van het Duitse Rijk uit dit vorstenhuis liggen daar in mooie crypten opgebaard, maar een van hen ontbreekt. Dat is de laatste Duitse keizer, Wilhelm II. Hem hebben wij in Nederland nog ‘in de kost’.

Keizer Wilhelm II vluchtte in november 1918, dit jaar precies een eeuw geleden, naar Nederland. Hij zag dat Duitsland de oorlog verloor en hij zag ook dat het Duitse keizerrijk ineenstortte. Hij zocht daarom een veilig heenkomen in ons land.

Koningin Wilhelmina was daar helemaal niet zo enthousiast over. Toen ze bericht kreeg dat de Duitse keizer zich gemeld had voor asiel in Nederland en op het station van Eijsden in Limburg stond, was de Nederlandse vorstin verbijsterd. Ze had er geen begrip, laat staan waardering voor dat de keizer zijn troepen en zijn volk in de steek liet. Desalniettemin kreeg de gevluchte Duitse keizer asiel. Want, zo redeneerde Wilhelmina, blauw bloed laat blauw bloed niet in de steek.

Wilhelm II kocht het kasteeltje Huis Doorn in het Utrechtse Doorn aan, liet een aantal treinwagons met huisraad uit zijn Berlijnse paleizen komen en ging in Doorn wonen. Daar overleed hij, op 4 juni 1941.

Niet naar Berlijn

Zowel door het Hitlerbewind als door de latere DDR-machthebbers is geprobeerd het lichaam van Wilhelm II naar de Berlijnse dom te krijgen. Maar Wilhelm had gezworen nooit meer op Duitse bodem te willen zijn zolang in Duitsland de monarchie niet hersteld was.

„Aangezien die monarchie nooit hersteld is en ook nooit hersteld zal worden, blijft mijn betovergrootvader rustig in het mausoleum in de tuin van Huis Doorn”, vertelde prins Georg Friedrich van Pruisen, achter-achterkleinzoon van Wilhelm II, mij in september 2000. Toen voerde ik voor mijn toenmalige krant een gesprek met hem over de toekomst van Huis Doorn. „Als huidig hoofd van het huis Hohenzollern ben ik er een fel tegenstander van om met lichamen te gaan lopen sjouwen. Laat mijn betovergrootvader maar in Nederland blijven rusten, in de tuin van het huis waarin hij zijn laatste decennia heeft doorgebracht. Ik ben de Nederlandse regering dankbaar dat ze het mausoleum van hem, dat in bezit is van de Nederlandse staat, nog zo netjes onderhoudt. Ieder jaar rond Pinksteren komen wij als nazaten nog naar Doorn om met een dienst in de Maartenskerk mijn betovergrootvader te gedenken.”

Expositie

Op 24 augustus bracht prinses Beatrix een bezoek aan Huis Doorn. Ze opende daar een tentoonstelling ter gelegenheid van het feit dat de Eerste Wereldoorlog een eeuw terug tot een einde kwam. Prins Georg Friedrich onderhoudt goede banden met de Oranjes, zo vertelde hij me.

De auteur schreef verscheidene boeken over de Nederlandse monarchie (uitg. Aspekt).