De samenleving is heel langzaam aan het veranderen. De huidige generatie topbestuurders en ministers is geboren in de jaren zeventig en heeft het doorbreken van alle taboes meegemaakt. De emancipatie is voltooid. Wat rest, zijn identiteitspolitiek en progressief activisme. Deze doorgeschoten trend, zichtbaar in bijvoorbeeld genderneutraliteit, leidt steeds vaker tot botsingen in de samenleving.

De emancipatiebeweging heeft haar nut bewezen in het rechttrekken van de mogelijkheden voor de vrouw. Het niveau van gelijkwaardigheid is bereikt. Het ontkennen van alle verschillen is slechts relevant voor een fractie van de samenleving, terwijl de massa juist de verschillen tussen man en vrouw erkent. Gelijkwaardig maar niet gelijk, dat lijkt voor iedereen de acceptabele conclusie.

In balans

Activistische splintergroeperingen blijven de grenzen van de conclusie oprekken, waarbij de invloed van deze clubs grote vormen aanneemt. Zo adviseren de Verenigde Naties om niet meer te spreken over zwangere vrouwen maar over zwangere mensen, omdat transgenders zich anders uitgesloten voelen. Emancipatie is hiermee progressief activisme geworden. De reactie liet niet lang op zich wachten: een hernieuwde aandacht voor echte mannen en echte vrouwen.

De doorgeschoten emancipatie, waarbij de politieke keuze voor de minderheid wordt gemaakt ten koste van de massa, zien we ook terug in de keuzes die worden gemaakt in het immigratiedomein. Vluchtelingen als minderheid krijgen een woning toegewezen, terwijl Nederlanders op een wachtlijst blijven staan. Er is geen sprake van emancipatie (vluchtelingen en Nederlanders op dezelfde wachtlijst) maar van positieve discriminatie. Doordat vluchtelingen in een moeilijke situatie zitten, is dit een begrijpelijke keuze. Toch zou de politiek haar inzet voor minderheden in balans moeten brengen met haar inzet voor de gewone Nederlander. Dus als vluchtelingen versneld een woning toegewezen krijgen, dan dienen er ook versneld woningen te worden toegewezen aan niet-vluchtelingen. Gelijke monniken, gelijke kappen binnen onze landsgrenzen.

Nationale trots

De situatie in veel westerse landen is hiermee volledige omgedraaid ten opzichte van vijftig jaar geleden. Op dat moment lag de macht bij conservatief ingestelde middenpartijen, waarbij de protestbeweging vanuit links het beleid probeerde te draaien.

In de tientallen jaren die volgden hebben deze progressiviteit en dit individualisme steeds meer de macht overgenomen en zich genesteld in de top van de politiek, universiteiten, adviesorganen en media. Het is niet voor niets dat het Malieveld nooit meer vol staat. Dat is niet meer nodig; slechts een telefoontje is voldoende om beleid te draaien.

Als gevolg van het omdraaien van de rollen is de hedendaagse protestbeweging tegenwoordig vooral aan de culturele rechterkant te vinden (PVV, FVD). Aan deze zijde is de afgelopen tien jaar een duidelijke ideologie ontstaan, waarmee de aanval wordt ingezet. Deze ideologie is ontwikkeld rond nationale trots (kritiek op de EU), de gewone Nederlander (kritisch over nieuwkomers), keuzevrijheid door referenda (geen verstikkende overheid) en de aanval op het systeem, waarin circa 10.000 kartelleden ronddraaien in de bestuurlijke baantjescarrousel. Vooralsnog is hierop geen afdoende antwoord te ontdekken, waarmee de aandacht zou kunnen worden omgezet in Kamerzetels.

De Nederlandse Leeuw

In eenzelfde lijn van redeneren ligt een belangrijke reden voor de overwinning van de jeugdige Sebastian Kurz in Oostenrijk en (recenter) van Babiš in Tsjechië. In Nederland is de SGP overduidelijk conservatief. Daarnaast is er nog een kleiner wordende groep conservatieven binnen de VVD actief; dezen vluchten vooral naar de FVD van Baudet. En wanneer de PvdA zou terugkeren naar haar sociaaldemocratische wortels, dan zou ze ”conservatief” op een linkse wijze kunnen invullen.

Toch is het nooit gelukt om een grote conservatieve partij in Nederland in de Kamer te krijgen. Vaak drukt onterecht een rechts stempel op deze stroming en valt een spruitjesgeur niet te ontkennen. De laatste maanden lijkt dit te veranderen. Op macroniveau zien we de successen in Europa en kijken we dichter bij huis, dan zien we frisse initiatieven als Stichting De Nederlandse Leeuw.

Conservatief Café

Deze onafhankelijke stichting is kritisch over het progressief liberalisme en organiseert begin volgend jaar een brainstorm om oplossingen te genereren voor het vastgelopen immigratiedebat. Met een lange lijst sprekers, onder wie de christelijke Canadese hoogleraar Jordan Peterson, en een eigentijds programma doet de brainstorm denken aan de jaarlijkse Amerikaanse Conservative Political Action Conference (CPAC), een bijeenkomst van Amerikaanse conservatieven.

Ook worden de bijeenkomsten van het Conservatief Café steeds beter bezocht; meer mensen lijken te zoeken naar de waarde van het verleden. Bij deze initiatieven valt op dat er volop vernieuwd wordt. Er is tijd voor ontmoeting en de programma’s zijn interactief.

Zal het innovatieve conservatisme het tijdperk van het progressieve activisme afsluiten of is het een oprisping uit het verleden? De tijd zal het leren.

De auteur is columnist bij de Opiniez.com