Om een vredestichter te worden en als vredestichter vol te houden, is het belangrijk dat je goede morele en spirituele bronnen hebt. Natuurlijk, er zijn moslims (en seculiere humanisten) die zich inzetten voor vrede, maar wat motiveert hen tot die genoemde waarden?

Juist als het daarom gaat, is er een belangrijk verschil tussen christendom en islam of atheïstisch humanisme. Het grote verhaal van het christelijk geloof biedt een kijk op de geschiedenis, waarin onze tijd gezien wordt als een tussentijd, de tijd tussen Jezus’ hemelvaart en wederkomst. Die tussentijd is in het Latijn ook wel het ‘seculum’ gaan heten. Ons woord ‘seculier’ is ervan afgeleid.

Een typerend beeld voor deze tussentijd vind je in Jezus’ gelijkenis van het zaad in de akker (Matth. 13:24-30). Het koninkrijk van God komt op de manier van een akker waarin goed zaad en onkruid tegelijk opgroeien. Voor de oogst aan het eind zijn ze niet van elkaar te scheiden. Grondig wieden zou immers betekenen dat de oogst verloren gaat.

De gelijkenis laat goed zien wat voor tijd het is. In de tussentijd is de ambivalentie van mensen en dingen niet op te heffen. Mensen en dingen zijn vaak niet zwart-wit. Goed zaad en onkruid lijken soms op elkaar. Het seculum is bovendien een tijd van onvermijdbare kwetsbaarheid. De vervolging van christenen laat dat zien. Open Doors brengt deze vervolging elk jaar weer in kaart. Het doet pijn dat te zien. Maar christenen delen in deze tussentijd blijvend in Christus’ lijden. Net zoals ook niet voorkomen kan worden dat iemand ervoor kiest om met een vrachtwagen in rijden op een menigte mensen.

Twee gebeurtenissen bakenen het seculum af en kenmerken deze tussentijd. Aan de ene kant staat Jezus’ overwinning van de machten van het kwaad (zonde, duivel en dood), aan de andere kant het moment van Jezus’ definitieve oordeel. Precies die beide gebeurtenissen maken het mogelijk dat Jezus’ volgelingen in die tussentijd echte vredestichters worden.

Leven in deze tussentijd is geen makkelijke opgave. Vredestichter ben je niet zomaar. Maar precies de geschiedenis van Jezus geeft nieuwe mogelijkheden.

Omdat Jezus al ons kwaad al heeft overwonnen en komt om alles wat krom is recht te zetten, ontstaat er ruimte om de tegenstrijdigheden van vandaag uit te houden. Zeker voor wie gelooft dat Jezus de dood overwonnen heeft, is kwetsbaarheid een echte mogelijkheid. Het beeld van het onkruid in de akker maakt tolerantie een echt christelijke deugd. Omdat God, die beter kan oordelen dan wij, ook zal oordelen, kunnen wij het oordelen nalaten. Wij kunnen de ambivalentie van de wereld niet opheffen, en wij hoeven dat niet te doen omdat God het zal doen.

Bovendien: het seculum is de tijd van het kruis. Gods rijk is verborgen, maar wel aanwezig. Het kruis belichaamt immers bij uitstek de liefde voor vijanden, die ertoe kan leiden dat het je het leven kost. Wie Christus navolgt, omhelst de vreemdeling, voordat zeker is dat deze geen terrorist is. Christus navolgen betekent dat je dankzij Christus zo’n sterke identiteit vormt, dat je ruimte gaat maken voor anderen. Zo doet God het ook met Zijn vijanden. Wij zelf waren immers Zijn vijanden.

In de discussie over de plek van religie in het publieke domein leert het seculum twee dingen. Allereerst is het belangrijk te waarschuwen tegen moslimhaat. Maar dat neemt niet weg dat hier wel een belangrijk structuurverschil ligt tussen christelijk geloof en islam (of atheïstisch humanisme). De islam kent geen tussentijd, alleen een goddelijk oordeel. (Het past direct hierbij dat afval van de islam levensgevaarlijk is.) Atheïsten kennen beide niet. Daarom is het een levensgrote vraag aan moslims èn aan atheïstische humanisten: hoe krachtig zijn hun bronnen om mensen te veranderen in vredestichters? Het Evangelie van de God Die vrede sticht in Christus is hier zonder meer uniek.

De auteur is universitair docent systematische theologie aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij schrijft dit blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.