Nogal eens hoor je: „Dopen kan niet, want dat vereist fysieke aanraking en dan kom je als voorganger binnen de anderhalve meter.” Ook de officiële richtlijnen van vele kerken zeggen dit.

Nu lijkt mij dat niet juist. Daarenboven lijkt het mij niet goed te lang te wachten met het dopen van kinderen. Binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zijn ”geboorteleden” –zo werden de nog ongedoopte kinderen van gelovige ouders in de vroegere Nederlandse Hervormde Kerk genoemd– geen lid van de kerk. Deze kinderen kunnen in de PKN nog wel worden ”mee-geregistreerd” tot ze 18 jaar zijn. Daarna kunnen ze zelf ervoor kiezen nog als ”vriend” te worden opgenomen in de kerkelijke registratie. Mede daarom lijkt het mij belangrijk dat kinderen snel lid worden van de kerk.

Teken van heil

Maar een belangrijkere reden horen we in de eerste vraag van het gereformeerde doopformulier: „Hoewel onze kinderen in zonde ontvangen en geboren zijn, (...) of gij niet belijdt, dat zij in Christus geheiligd zijn, en daarom als lidmaten van zijn gemeente behoren gedoopt te wezen.” De Heilige Doop bewerkt dan wel niet het heil –er is geen sprake van heilsautomatisme– maar het is wel een belangrijk teken van het heil in Christus dat onze kinderen mogen dragen. Daarom is de huidige situatie van ongewild ongedoopte kinderen ongewenst.

Maar zal iemand zeggen: „Het kan toch niet met die coronacrisis? Je kunt toch niet online iemand dopen, terwijl de ouders het water bij de wastafel zelf over het hoofdje gieten?” Nee, dat kan inderdaad ook niet. In tegenstelling tot wat dr. John van Eck zei in het Nederlands Dagblad (30-4) ben ik er niet voor dat deze handeling door een van de ouders gedaan wordt. Dan kun je het namelijk ook online gaan doen bij de wastafel.

Essentieel bij de doop is de doophandeling met water en dat deze handeling gebeurt door de geordineerde predikant. Het gaat hierbij om het ambt. In principe zou ook een ouderling het mogen doen. Maar de ambtsdrager is de priester die het heil bemiddelt. Daarom wel graag in een kerkdienst waarin de handeling aan de dopeling wordt gedaan door een bevoegde ambtsdrager.

Jacobsschelp

Hoe kan het dopen dan plaatsvinden met inachtneming van de anderhalvemeterregel? We kunnen creatief zijn en dopen in een dienst op de volgende wijze: in de doopdienst komen alleen de ouders met hun kind en de ambtsdragers samen, ondersteund door kosters en de beeld- en geluidtechnici. De rest van de gemeente en de familieleden van elders kunnen de dienst thuis online meemaken.

De doophandeling kan op anderhalve meter afstand worden voltrokken met gebruikmaking van een lange stok met een schaaltje of Jacobsschelp daaraan vast. Met zo’n schelp werd vroeger wel vaker gedoopt, gezien de afbeeldingen die we kennen van Jezus’ doop.

Verder is de handoplegging met uitgesproken tekst mooi, maar niet essentieel. De dominee kan de tekst ook uitspreken en onderwijl een zegenend gebaar maken op afstand. Dat gebeurt ook aan het einde van de dienst. Onze armen zijn ook dan te kort om iedereen de zegen op het hoofd te leggen, maar Gods armen zijn nooit te kort. En namens Hem mogen we dit doen.

De auteur is predikant in de hervormde gemeente De Hoeksteen te IJsselmuiden.

Zie ook https://www.protestantsekerk.nl/nieuws/moderamen-over-de-doop-in-corona-tijd/