De lutherse kerk bevindt zich pal naast het gebouw van Museum De Fundatie, in het centrum van de stad. Je kunt het kerkgebouw niet mislopen. Op het dak staan twee windwijzers, een met een lam en een met een zwaan. Die zwaan, het lutherse symbool, keert terug boven de voordeur van het kerkgebouw aan de Koestraat. ”Renovatum 1967. 1649” staat in de gevelsteen.

De meeste kerkgangers komen binnen door de achterdeur, vertelt ds. Margo Jonker. „Ze komen dan eerst in het gemeentecentrum, waar ze vóór de dienst koffie kunnen drinken. Sommigen hebben er dan al een flinke rit opzitten. Een derde deel van de leden komt uit de wijde omgeving, tot aan Coevorden en Assen toe.”

Offerkist

De achteringang en het gemeentecentrum zijn compleet vernieuwd. Er is ook gezorgd voor een eigen ingang van een paar praktijkruimten die op de bovenverdieping zijn gehuisvest. Een ruime, lichte zaal met driehoekige tafels wacht op de bezoekers. Maar die komen dus nog niet.

De gang naar de kerkzaal is aangepast en verbreed. In een nis staat de ”godskiste”, die vroeger gediend heeft als offerkist, met daarop de woorden „Godtskiste der Lutterschen gemeenten tot Swolle, Ao 1647 den 27 May.” Bovenop de kist staat een vaasje met een ontluikend takje. Het Liedboek ligt opengeslagen bij Lied 280: ”De vreugde voert ons naar dit huis”. Ds. Jonker: „Dat is een hoopvol lied. We verwachten dat we hier weer kunnen samenkomen.” Bovenin de nis komt straks een schilderij van het avondmaalszilver van de kerk te hangen.

Thuisvieringen

Ds. Jonker komt hier zelf wel elke zondagmorgen om, samen met een paar anderen, een kaarsje aan te steken, te bidden en een lied te zingen. Een uitgezonden dienst is er niet, maar de predikant reikt de gemeenteleden wel materiaal aan voor thuisvieringen.

De kerkzaal verschilt niet veel van een gereformeerd kerkinterieur. Het liturgisch centrum heeft een preekstoel, een doopvont, een lessenaar en een avondmaalstafel. Op de tafel staan bloemen, kaarsen en een kruis. Verder hangt er een aantal antependia, waarvan een met de afbeelding van een lam. Aan de muur hangen eenvoudige symbolen: een zevenarmige kandelaar, een Keltisch kruis, een duif, een lam en de woorden ”Alpha en Omega”.

In veel lutherse kerken in Duitsland bevinden zich beelden. Ds. Jonker: „Ik denk dat de lutheranen zich hier hebben aangepast aan hun omgeving. Ze zullen in het verleden geen ophef hebben willen veroorzaken door het plaatsen van beelden.”

Schuilkerk

De evangelisch-lutherse gemeente werd in 1647 gesticht en komt vanaf 1649 in dit gebouw samen. Het gebouw was aanvankelijk een schuilkerk, evenals zoveel andere lutherse kerken in Nederland. „In de tijd van de Republiek werd de gemeente gedoogd door de overheid. Lutherse kerken werden veelal gesticht in handelssteden, zoals Amsterdam, Zutphen, Deventer en dus ook in Zwolle. Lutheranen hadden in de beginperiode vooral een Duitse achtergrond.”

Ds. Jonker was voorheen gereformeerd predikant in Zwolle. „Een behoorlijk aantal gemeenteleden van niet-lutherse afkomst heeft bij vestiging in Zwolle bewust voor deze gemeente gekozen. Onze gemeente is een vluchtheuvel, maar dan een die de verbinding zoekt met de hele samenleving.”

De liturgie van de lutheranen

Karakteristiek voor de Evangelisch-Lutherse Kerk is een klassieke liturgie die dragend is voor een veelkleurige geloofsbeleving, zegt ds. Margo Jonker, predikant van de gemeente te Zwolle. „De lutherse gemeente is een zingende gemeente. Muziek is ook verkondiging. Daarom kennen we ook een cantor-organist en een cantorij.” De predikant wijst op de individuele geloofsbeleving bij de mensen. „Ieder mens staat op zijn eigen manier voor God.”

In de afgelopen tijd is in verschillende diensten en gespreksgroepen gesproken over Bonhoeffer en Luther. „Een van de uitspraken van Luther die toen aan de orde kwam, was: „Een mens kan telkens opnieuw beginnen. God reikt ons altijd weer een nieuw begin aan.””