Toen Nadjezjda Markova in 2007 in Berezniki kwam wonen, was alles nog prima. Ze werkte als kraanmachinist in een van de zoutmijnen. Maar toen begon de ellende: één van de mijnen stortte in, met een grote krater tot gevolg. Later kwam er nog zo’n gat bij in de buurt van het station. Een brug begaf het. Een school viel in puin.

Inmiddels is Markova met pensioen, maar de realiteit van de instabiele zoutmijnen achtervolgt haar. „Het is langzamerhand tijd om hier weg te gaan”, zegt ze.

Lees ook

Hoe in Lysva de ene na de andere fabriek de poorten sloot

Markova woont in een oude Russische flat in Berezniki. Hoewel de woning al meer dan zestig jaar oud is, heeft Markova haar driekamerappartement een frisse uitstraling gegeven. Maar helemaal af is het niet. „Ik heb twee jaar lang mijn appartement opgeknapt. Het plafond geschilderd, de muren behangen en een nieuwe vloer gelegd. Ik was bijna klaar toen ik hoorde dat een flat hiernaast zou worden afgebroken omdat het te gevaarlijk was om er in te wonen. Ik kreeg een soort inzinking en had opeens geen energie meer om het af te maken. De plinten, zoals je ziet, ontbreken nog.”

Nippertje

Het probleem is dat de stad op een grote zoutafzetting staat, verklaart haar zoon Daniil Markov, die industrieel management studeerde. „Onder Berezniki liggen zes mijnen, waarvan er al twee verlaten zijn en er nog twee over vier jaar dichtgaan. Het grondwater krijgt alle ruimte en de zouten lossen op in het water. Het gevolg is dat de mijnen instorten en er grote zinkgaten in de stad ontstaan.”.

Er doen in de stad allerlei verhalen de ronde over het gevaar van die zinkgaten. Een arbeider was bezig in zijn kraan en kon niet meer wegkomen: hij en zijn machine werden niet meer teruggevonden. Een andere man zat in zijn vrachtwagen toen achter hem de grond wegzakte. Hij kon op het nippertje uit zijn cabine springen en toen hij achterom keek was zijn wagen weg. Anderen overnachtten in hun datsja (buitenhuisje, red.) en toen ze de volgende dag terugkwamen van het werk was hun datsja weg.

Verkopen

Een vrouw in een van de flats achter die van Nadjezjda Markova veegt het eerste laagje sneeuw van het jaar weg voor haar grauwe Sovjetflat. „Nee, ik vind het niet eng om hier te wonen”, zegt ze. „De overheid wil ons hier binnen twee jaar weghebben, maar niet vanwege het instortingsgevaar. De Sovjetflats zijn gewoon oud, en worden daarom afgebroken.” Opmerkelijk is echter dat in de meeste Russische steden dezelfde oude ”chroesjtsjovka’s” gewoon overeind blijven.

De overheid probeert alle paniek en kritiek in Berezniki in de kiem te smoren. De gaten worden met metalen hekken omheind en dag en nacht bewaakt tegen fotograferende ramptoeristen. De werkelijkheid is echter goed te zien op dronebeelden op YouTube. Inmiddels is de overheid wel begonnen bepaalde wijken te ontruimen. Het gevolg is dat een groot deel van de oude binnenstad nu leeg staat: veel gebouwen beginnen scheuren te vertonen.

Markova wil het zekere voor het onzekere nemen en naar een plek verhuizen waar geen mijnen liggen. „Ik heb besloten mijn flat te verkopen. Ze bouwen aan de andere kant van (de rivier, red) de Kama flats van 19 etages hoog. Ik wil daarheen verhuizen,” zegt Markova. Maar diep in haar hart weet ze ook dat niemand een appartement wil hebben dat elk moment in zou kunnen storten. En zolang ze niet op de lijst staat, zal de overheid haar ook geen compensatie bieden.

Sodafabriek

Daniil Markov werkt in een sodafabriek. „Ons bedrijf bestaat al meer dan 130 jaar”, zegt hij trots. De sodafabriek bestaat dankzij de kaliummijnen. „We verdienen twee keer aan het maken van soda. De soda is een soort afvalproduct van de kaliummijnen. Het mijnbedrijf UralKalii betaalt ons om het af te nemen. Daarbovenop hebben wij bijna een monopolie in Rusland. Op één bedrijf na in Rusland, en een bedrijf op de Krim, zijn wij de enige die soda verkopen in Rusland.”

De fabriek staat nog fier overeind, „maar er zijn wel wat hoekjes in sommige bedrijfshallen waar je eigenlijk niet wil komen”, grinnikt Daniil. Hij studeerde in de stad Perm, maar kwam weer terug naar Berezniki. Hij is een van de weinige jongeren die in Berezniki blijft. Wie niet werkt in de mijnen, of in de fabrieken eromheen, heeft nauwelijks toekomst.

Sommigen profiteren echter van de hele situatie, zoals Ilja Chramtsov. Hij heeft samen met zijn vrouw, Jevgenia, een winkel voor elektrotechniek. Ze verdienen goed aan de bouwprojecten van de regering. „De overheid is een goede werkgever, zeker nu er aan de andere kant van de stad veel wordt gebouwd.”

Dit is het tweede artikel in een serie reisverhalen over de Oeral. Donderdag deel 3: adembenemend Nizjni Tagil.