De rel wordt steeds groter. Twee weken geleden verdween de Saudische journalist Jamal Khashoggi in het consulaat van zijn land in Istanbul. Volgens Turkse bronnen is de man omgebracht in het consulaat en aan stukken gezaagd door een Saudisch doodseskader van vijftien man. In opdracht van het koningshuis van Saudi-Arabië. Omdat Khashoggi te kritisch was.

Het staat nog steeds niet vast wat er echt is gebeurd. Saudi-Arabië ontkent elke betrokkenheid, maar voor die betrokkenheid worden bijna dagelijks argumenten aangedragen. De kroonprins van Saudi-Arabië, Mohammed bin Salman (MbS), had bijvoorbeeld eerder opdracht gegeven om Khashoggi terug naar Saudi-Arabië te lokken. Of, een ander sterk argument: Amerikaanse agenten bevestigen het bestaan van audio- en videobewijs van Khashoggi’s dood.

Zelfs de Amerikaanse president Trump heeft de Saudiërs opgeroepen openheid van zaken te geven op straffe van sancties – en dat is heel wat, omdat de Amerikaanse regering echt niet nodeloos haar Saudische vrienden wil bruuskeren.

Kortom, tot het tegendeel bewezen is, wijzen erg veel vingers naar het Saudische koningshuis, en vooral naar de Saudische kroonprins. Sommige mensen zijn daar verrast over, omdat deze kroonprins immers als nooit tevoren aan het moderniseren is geslagen. Vrouwen mogen er nu ook andere kleuren dragen dan alleen zwart, bioscopen gaan open, de relatie met Israël is nog nooit zo goed geweest als nu.

Dat is allemaal waar. Maar er is meer. In Saudi-Arabië zijn twee gelijktijdige bewegingen te zien. De ene is van modernisering, de andere van méér autocratie. In de anderhalf jaar dat Mohammed bin Salman als kroonprins fungeert, zijn er aanzienlijk meer critici achter de tralies gestopt dan in dezelfde periode daarvoor. De teneur is helder: het land moderniseert alleen wat het wil hervormen. Wie het daar niet mee eens is, loopt een groot risico te verdwijnen.

Khashoggi is daar het laatste voorbeeld van. Niet omdat hij tegen modernisering was, overigens. Daar stond hij achter. De journalist was het echter onder andere oneens met de methodes van MbS. Zo leverde Khashoggi kritiek op megalomane ideeën van de jonge kroonprins en op het feit dat Mohammed bin Salman denkt met golven van arrestaties zijn land een dienst te bewijzen.

In de ogen van MbS moet kritiek koste wat kost de kop worden ingedrukt. Die houding is door diverse mensen „juveniel” genoemd: nog niet volwassen. Dat zou weleens de spijker op zijn kop kunnen zijn.

In elk geval past de arrestatie van en waarschijnlijke moord op een van de bekendste journalisten van het land feilloos in dat plaatje. Juveniele leiders hebben doorgaans het idee dat ze overal mee wegkomen – en ze kunnen zich daar deerlijk in vergissen. Dit lijkt zo’n vergissing te zijn. Een journalist vermoorden zodat je geen kritiek meer denkt te krijgen, is het domste wat je kunt doen. Het is bij uitstek een uiting van onervaren leiderschap. Vanaf nu zullen, in elk geval in het buitenland, meer mensen dan ooit de Saudische kroonprins kritisch volgen. Zo bereikt hij het tegenovergestelde van wat hij had bedoeld.