Deskundigen op het gebied van toerisme en de dramatische opwarming van de aarde zoeken naarstig naar oplossingen voor het probleem van de CO2-uitstoot. Het massatoerisme is verantwoordelijk voor 8 procent van de jaarlijkse wereldwijde CO2-uitstoot. De vliegreizen zorgen voor het leeuwendeel daarvan.

Hoe is deze negatieve ontwikkeling om te buigen? Om die vraag te kunnen beantwoorden, zal eerst een analyse van de specifieke geneugten van het reizen per vliegtuig nodig zijn. Waarom vliegen wij?

In de eerste plaats om een verre bestemming zoals Melbourne of Montevideo snel te kunnen bereiken. Daarnaast hebben vliegreizen de aura van een buitengewone ervaring. Een voorproefje hiervan biedt het winkelcentrum achter de paspoortcontrole en de controle op illegale stoffen en wapens. Dat is het paradijs van de luxe en het heerlijke eten. De roes van het vliegveld verschaft de reiziger het gevoel van belangrijkheid en uitzonderlijkheid. Daarom zijn vliegpassagiers altijd geïrriteerd door medereizigers, die immers iets van de exclusiviteit van het reisimago wegnemen.

Vergeleken met enorme luchthavens in China zoals Bayun (Kanton) en Hongkong is Schiphol provinciaal. De luchthavens in China en andere Aziatische landen, zoals Japan, laten zien waar de mondiale ontwikkelingen van de burgerluchtvaart op afkoersen.

Luchthavens zijn wat de Duitsers ”Erlebnisräume” noemen. Er valt veel te beleven. Zulke ruimten worden steeds geïntensiveerd, om de belevenissen niet te laten verflauwen. Geen wonder dat het aantal luchtreizigers in Duitsland gedurende 2018 aanzienlijk zal toenemen. Gesproken wordt over een stijging van 7 procent. Wie vanaf Frankfurt am Main wil vliegen, krijgt dezer dagen het dringende advies om al vier of vijf uur voordat het vliegtuig vertrekt naar de luchthaven te komen. Vliegen verschaft zulk een heerlijk levensgevoel dat de luchtreiziger die extra uurtjes er graag voor overheeft.

Opgepropt

In het kader van de zoektocht naar een remedie om deze vervuiling door het vliegverkeer te beperken, wordt er over hogere tarieven en een in te voeren btw op kerosine gesproken. Degenen die zoiets voorstellen, kijken erbij alsof ze wel weten dat daar de oplossing niet ligt.

Het reizen is een deel van het leven geworden. De mogelijkheden zijn immens en worden als een vervulling van de heerlijkste dromen in het vooruitzicht gesteld. In dit opzicht zou een realistische blik ontnuchterend kunnen werken en tot nadenken kunnen stemmen. Laten we eerlijk zijn: elf uur lang opgepropt in de eco-nomyclass van de vlucht naar Lima te zitten, is geen lolletje. Het geluid van de motoren maakt dat je in deze onmogelijke houding niet aan slapen hoeft te denken. Trouwens, de mensen om je heen kijken allemaal naar een andere film. Het bord met eten lijkt aanvankelijk een feestdis, maar al spoedig merk je dat het gehannes met het plastic bestek tot kleine calamiteiten leidt. De vloer schoonmaken hoef je in ieder geval niet. Bij de eigenaardigheden van het vliegen komen ook de turbulenties, die het tegendeel van geruststellend zijn.

Niet iedereen heeft vliegangst, maar iedereen prijst zich gelukkig wanneer het vliegtuig veilig is geland. Het slotakkoord vormt het wachten op de koffers. Omdat veel koffers op elkaar lijken, gebeurt het spieden naar de bagageband niet zonder spanning.

Hoffelijk personeel

De enige reële oplossing van het probleem van de vervuiling ligt in het ontwikkelen van alternatieven. Het belangrijkste alternatief, tenminste binnen Europa, is de trein. Om die trein concurrerend te maken met het vliegtuig is het nodig om de reisomstandigheden zo veel mogelijk te veraangenamen. Een schone trein, de mogelijkheid om aan boord van een maaltijd te genieten en professioneel, waakzaam en hoffelijk personeel behoren tot de voorwaarden van de trein als alternatief. Er zijn legio mogelijkheden om het comfort van de treinreiziger te verhogen: van behulpzaam loketpersoneel tot assistentie bij het vervoer van de bagage.

De snelheid van de trein kan een probleem zijn, maar 300 kilometer per uur tikt toch ook aardig aan. De trein biedt met het uitzicht uit het raam een permanent veranderend landschap en zet de reiziger af in het centrum van de stad die zij/hij wil bezoeken. Dan kun je naar het eiland Kos via Athene en vervolgens met de boot.

Voor de verre vluchten van twaalf tot zestien uur naar Zuidoost-Azië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika is de trein geen alternatief vervoersmedium. De boot is dat wel, maar dan moet de reiziger niet op haar/zijn horloge blijven kijken. Wat de echte verre bestemmingen betreft die louter toeristisch zijn, kan het beleid voorlopig worden gericht op ontmoediging, door voorlichting over de schaduwkanten van het vliegen.

Europees plan

De spoorwegen doen er verstandig aan de treinreiziger te koesteren, precies zoals de KLM en Cathay Pacific dat met de luchtreiziger doen. Van de nationale regeringen en de Europese Unie mag een plan worden verwacht om het treinverkeer tussen de Europese landen wezenlijk te verbeteren. Waarom is er geen trein vanuit Eindhoven pal naar het zuiden, naar Leuven en Genk? Hoe kan het bestaan dat de Deutsche Bahn geen mogelijkheden ziet voor een snelle ICE-trein vanuit Amsterdam naar Berlijn? Waarbij vermeld moet worden dat de trein naar het Duitse Bad Bentheim tussen Deventer en Oldenzaal maar armetierig voortsukkelt. Waar blijft trouwens de verdubbeling van het spoor tussen Utrecht en Arnhem? ICE’s, goederentreinen en stoptreinen op hetzelfde spoor is vragen om moeilijkheden.

Wanneer de trein de hoogste prioriteit krijgt en de middelen daarvoor beschikbaar zijn, zullen de inspirerende suggesties over elkaar buitelen. Dan kan het gekissebis over de luchthaven in Flevoland langzaamaan wegsijpelen en kan de reiziger ervaren hoe heerlijk het is om op moeder aarde te blijven.

Dr. Hans Ester vliegt elk jaar minstens één keer naar Johannesburg (onderwijs) en Kanton (kleindochter). De gedachte hoog boven de wolken te zijn, is voor hem steeds minder prettig.