Bijbelgetrouwe Poolse christen stuit vaak op discriminatie
Dr. Michal Choptiany van het Onderzoekscentrum naar de Reformatie van de Universiteit Warschau suggereert dat de situatie van de kerk in Polen relatief goed is (RD 16-6). Hij geeft daarmee een vertekend beeld van de omstandigheden van christenen in dit land, reageert Pedro Snoeijer.
Dr. Choptiany stelt dat de situatie van christenen in Polen relatief goed is, omdat alle christelijke denominaties betrokken zijn bij een oecumenische dialoog. Het is echter niet zo dat alle protestantse denominaties met een dergelijke oecumene meedoen. Dr. Choptiany negeert eenvoudigweg de behoudende, Bijbelgetrouwe, kleine denominaties en de vele zelfstandige gemeenten.
Raadselachtig
Het is zeker waar dat er in Polen veel aan oecumene gedaan wordt. Er is bijvoorbeeld een Poolse Oecumenische Raad, waar zeven kerken lid van zijn (de Rooms-Katholieke Kerk is overigens geen lid). Daarnaast vinden er oecumenische kerkdiensten en vele andere activiteiten plaats waarbij zelfs de Rooms-Katholieke Kerk actief betrokken is. Dat is voor mij trouwens raadselachtig, omdat de Rooms-Katholieke Kerk protestantse kerken principieel niet als kerk erkent en er zo dus geen basis van gelijkwaardigheid kan zijn. En dat is toch een voorwaarde voor oecumene.
Het religieuze landschap in Polen wordt nog altijd sterk gedomineerd door de Rooms-Katholieke Kerk. Als je in de oecumene en in de politiek mee wilt tellen, zul je daarom concessies moeten doen en de dominantie van de Rooms-Katholieke Kerk moeten erkennen.
Actief in deze meer formele oecumene zijn vooral kerken die duidelijk niet protestants zijn, zoals de verschillende oosters-orthodoxe en oud-katholieke kerken. Daarnaast doen ook de historische kerken mee die voortkomen uit de Reformatie: de Lutherse Kerk, de Gereformeerde Kerk en de Methodistenkerk. In deze kerken zijn vandaag de dag helaas maar zeer weinig behoudende christenen te vinden.
Verder laat de Baptistenkerk zich steeds nadrukkelijker gelden in de Poolse oecumene. Tevens zijn op plaatselijk niveau sommige evangelicale en charismatische gemeenten op de een of andere manier oecumenisch bezig.
Tegenwerking
Er zijn echter ook kerken en denominaties die heel bewust geen lid zijn van de Poolse Oecumenische Raad. Ze houden zich steeds afzijdig van welke vormen van oecumene dan ook, omdat ze willen vasthouden aan de Bijbel. Het gaat om kleine, vaak plaatselijke gemeenten, maar ook om kleinere denominaties, vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Vergadering van Gelovigen.
In sommige gevallen betreft het plaatselijke gemeenten die een eenzame plaats innemen, soms zelfs binnen hun eigen kerkverband. Ze worden vaak dan ook nauwelijks opgemerkt door de maatschappij of weggezet als een sekte, wat ze doorgaans absoluut niet zijn.
Het is belangrijk om oog te hebben voor de plek van de protestanten in de Poolse maatschappij. In de grote steden, waar de secularisatie sterk toeneemt, zijn hun omstandigheden goed. In kleinere plaatsen is de situatie van behoudende en Bijbeltrouwe protestanten en gemeenten daarentegen zorgelijk.
Nog steeds komt het voor dat kinderen van protestanten openlijk gepest worden op school, alleen omdat ze protestants zijn. Nog steeds komt tegenwerking door lokale overheden vaak voor, eenvoudigweg omdat protestanten niet geaccepteerd worden of zelfs als verraders van de Poolse cultuur gezien worden.
De tegenwerking en discriminatie van protestanten in vooral kleinere plaatsen en op het platteland lijken sinds de huidige regering aan de macht is alleen maar toe te nemen.
Kleine minderheid
Volgens schattingen ligt het aantal Bijbelgetrouwe christenen, die de Schrift serieus nemen en zich niet inlaten met vrijzinnige theologie, op ongeveer 0,3 procent (charismatische christenen zijn daarbij inbegrepen). Dat is minder dan het percentage christenen in Saoedi-Arabië!
Bij de vraag of de situatie van christenen in Polen relatief goed of juist zorgelijk is, hangt het er dus maar van af wat we onder christelijk verstaan. Het doet mij verdriet dat dr. Choptiany een deel van de christenen in Polen negeert en daarmee een beeld geeft dat veel rooskleuriger is dan de werkelijkheid waarin veel behoudende Poolse christenen dagelijks leven.
De auteur is veldwerker voor Stichting In de Rechte Straat in Polen en voorganger van een jonge tweetalige reformatorische gemeente in de Duits-Poolse grensstad Görlitz-Zgorzelec.
