Nederland lijkt de gebeten hond van het Turkse diplomatieke faillissement te worden. Vorig jaar was Turkije ontstemd omdat een Turkse minister geen toestemming kreeg om, tegen alle diplomatieke fatsoensregels in, in ons land een verkiezingscampagne te voeren vanwege een dubieus referendum in Turkije. De afgelopen dagen was Turkije weer boos, omdat de Tweede Kamer de Assyrisch-Armeens-Griekse genocide heeft erkend.

Maar via stille diplomatie bedanken de Assyriërs en de Armeniërs in Twente de Tweede Kamerleden. Als nabestaanden van de slachtoffers van honderd jaar geleden zijn zij nu paradoxaal genoeg de lachende derde.

Schadevergoeding

Tot de Eerste Wereldoorlog werden het huidige Turkije en de omringende Arabische landen geregeerd door de Turkse sultans. Hun Ottomaanse rijk was multi-etnisch. Eind 19e en begin 20e eeuw echter kwamen verschillende volkeren steeds meer in opstand tegen het centrale rijksgezag.

Om dit proces tegen te gaan, namen in 1908 jonge officieren feitelijk de macht over van de sultans. De nieuwe machthebbers van het Ottomaanse rijk traden hard op tegen elke vorm van onafhankelijkheid.

Met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 verloor het Ottomaanse rijk als bondgenoot van de Duitsers steeds meer terrein. De Engelsen brachten de Arabieren in stelling, met de bedoeling dat die zich zouden afscheiden van het Turkse rijk. In de Kaukasus leden de Turken ook verliezen.

De officieren waren bang dat de christelijke minderheden (de Assyriërs en vooral de Armeniërs) in het binnenland van het rijk in opstand zouden komen. Om dit ‘gevaar’ voorgoed te bezweren, werd er een plan ontwikkeld om het Ottomaanse rijk van zijn oorspronkelijke christelijke bewoners te ontdoen. De Assyriërs en de Armeniërs noemen dit plan de eerste genocide van de 20e eeuw. Vijfentwintig jaar later volgde de Holocaust.

Turkije ontkent inmiddels niet dat er veel doden zijn gevallen, maar spreekt eerder van een soort binnenlands conflict, waarbij er aan beide kanten slachtoffers zijn gevallen. Getuigen van het eerste uur en onafhankelijke historici stellen de christenen in het gelijk. Laatstgenoemden spreken van een regelrechte genocide.

Turkije verzet zich tegen die erkenning, omdat de nabestaanden en vooral het huidige Armenië een forse schadevergoeding zullen eisen. Destijds zijn er namelijk heel veel dorpen en landstukken van de Assyriërs en de Armeniërs door islamitische Turken en Koerden geconfisqueerd.

Hollandse koeien

Turkije is dus weer boos, maar wat kan het land eigenlijk (nog) doen? De ambassadeur uitwijzen en terugroepen? Dat is helaas niet meer mogelijk. Nederland heeft formeel zijn ambassadeur onlangs al teruggetrokken en de Turkse ambassadeur was hetzelfde lot beschoren. Om toch enige blijk van haar frustraties te geven, riep de Turkse regering een ambtenaar van de Nederlandse ambassade op het matje. Of zal Ankara een hopeloze actie weer gaan herhalen door uit Nederland geïmporteerde koeien uit te wijzen? Conclusie: Turkije is onder leiding van Erdogan diplomatiek en politiek volledig failliet.

Dit faillissement is in verschillende opzichten steeds zichtbaarder aan het worden. Zo lijkt Turkije onder leiding van Erdogan de richting van wijlen Saddam Hussein (Irak), Assad (Syrië) en de Iraanse ayatollahs in te slaan. Richting het oosten!

”Vaarwel, Westen” en ”Islam first”, om in termen van Trump te spreken, zijn de huidige mantra’s van Erdogan en zijn aanhangers. De afwijzing van het Westen is nu compleet.

Als Atatürk, in 1923 de grondlegger van de republiek Turkije, nu nog leefde, zou hij dezer dagen ongetwijfeld boos in de richting van het presidentieel paleis van Erdogan hebben gekeken. Zijn erfgoed brokkelt immers elke dag verder af.

Kuzu

Het waren de Assyrische, Griekse en Armeense christenen die honderd jaar geleden (de restanten van) het Ottomaanse rijk de stuipen op het lijf joegen. Met hun moordpartijen dachten de jonge Turkse officieren dit probleem voorgoed te kunnen oplossen. Niet wetend dat de erfgenamen van de slachtoffers ruim een eeuw later vanuit Twente het diplomatieke faillissement van de opvolgers van de sultans aan de wereld zouden tonen. Door middel van stille diplomatie via het onvermoeibare Tweede Kamerlid Voordewind (ChristenUnie).

Kunnen de aanhangers van Erdogan in Nederland hem nog een vaderlijk advies geven om aan het moeras te kunnen ontsnappen? Die kans is klein, als we kijken naar de houding van Erdogan-aanhanger Kuzu, Tweede Kamerlid namens DENK. De blinde liefde van de aanhangers van Erdogan in Twente en de rest van Nederland neemt extreme vormen aan. Het lijken de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw in Duitsland wel. Ook toen en daar werd een man buitensporig vereerd.

De auteur is freelancejournalist en nabestaande van slachtoffers van de Armeense genocide.