Verkwikkend is het: wandelen langs de Skellefte älv, een ruim 400 kilometer lange rivier in het noorden van Zweden. Zeker op een milde junidag. Zo’n midzomerdag waarop het ’s nachts niet donker wil worden en de lucht kleurt in allerlei varianten blauw, geel en oranje. De tocht voert langs Skelleftea. Dat is een stad niet ver van de Botnische Golf, de zee tussen Zweden en Finland.

Kerkvolk

In Skelleftea herleven oude tijden. Vlak bij de rivier ligt Bonnstan, een kerkdorp binnen Skelleftea. Een soort nederzetting van meer dan honderd kleine houten huisjes. Barakken haast. Bonnstan is een van de kerkdorpen in het noorden van Zweden. In die dorpen overnachtte in vroeger eeuwen in het weekend het kerkvolk. Van heinde en ver kwamen ze naar de zondagse diensten in bijvoorbeeld een kerk in Skelleftea. In Zweeds Lapland bouwden kolonisten en Sami (Scandinavische nomaden) hun nederzettingen nabij kerken.

De Zweedse Kerk voerde in 1861 regels in voor kerkbezoek van mensen in afgelegen gebieden. Eenieder die binnen een straal van 10 kilometer rond een kerk woonde, diende wekelijks een bedehuis te bezoeken. Mensen binnen een cirkel van 10 tot 20 kilometer werden eens per twee weken in de kerk verwacht. Voor gelovigen binnen 20 tot 30 kilometer van een godshuis gold een bezoekfrequentie van eens per drie weken.

Het eeuwenoude Bonnstan was niet alleen ontmoetingsplek voor kerkvolk. In en rond de barakken stalden marktlui hun spullen, spraken rechters vonnis en inden de autoriteiten belasting. Geregeld brak er in de houten nederzetting brand uit.

De houten huisjes zijn tamelijk spartaans, voor hedendaagse begrippen. Een open haard in de bouwsels moet voor de warmte zorgen.

Familiefoto’s

Hedentendage zijn de huisjes in Bonnstan particulier bezit. Een karrenspoor of fietspad scheidt de rijen dicht op elkaar gepakte woninkjes van elkaar. Stig Boman voorziet de deur van een bouwsel, in bezit van zijn familie, van een lik gele verf. Binnen in het krappe huisje waan je je in andere tijden. Zwart-witte familiefoto’s, oud gereedschap, een antieke lamp, een verweerd dressoir. In zomerse tijden zijn Boman en de zijnen soms in Bonnstan te vinden. Al overnachten ze niet in het huisje. Dat wordt te krap.

Berkenbomen langs de rivier staan in bloei. Een houten hangbrug, die maximaal 1000 kilo gewicht kan hebben, voert naar een van de eilandjes in de rivier. Scholieren zijn in de weer met een barbecue. Iets verderop ligt de Lejonströmsbron, een 207 meter lange brug uit 1737. Het is een van de langste houten bruggen in Zweden. Auto’s die eroverheen rijden, veroorzaken een monotoon gebonk.

Pal aan de rivier torent de koepel van de Skelleftea Landsförsamling boven de bomen uit. Naast de karakteristieke kerk liggen de doden begraven. Een eenvoudige witte zerk, in de vorm van een kruis, verwijst naar een van de bekendste Bijbelteksten: Johannes 3:16. Alzo lief… Een boodschap die de eeuwen verduurt.

Elandenpoep gevonden in het bos

Dagenlang tussen de naaldbomen lopen. Uitwerpselen van elanden vinden. Bivakkeren in een tentje langs een beek.

Genoten hebben ze van hun trektocht in het noorden van Zweden. Bepakt en bezakt struinden vader André Gruppen (49) en zoon Olav (19) uit Stadskanaal in juni 2017 een paar dagen door de bossen nabij de stad Skelleftea. „Leuk, rustgevend én goed voor de conditie”, zegt vader.

Stil is het in de uitgestrekte bossen en langs meren. „Je komt tot jezelf”, zegt vader. En er is tijd voor gesprek. „Over de vervolgstudie van Olav bijvoorbeeld.” Olav: „Het is superleuk om met je papa te wandelen en te kamperen in de natuur.”

Vader en zoon liepen over bospaden en in moerassig gebied over houten vlonders. Om de 5 kilometer hielden ze even rust. Wordt het eentonig, dagenlang door het bos banjeren? Dat valt wel mee, zeggen ze. Fysiek kan het wel zwaar zijn, met 15 kilo bagage op je rug.

Ze sloegen hun tentje onder meer op langs een beek. Kampvuurtje erbij. Vader: „Leuk was dat daar lokale bewoners ook kampeerden. Ouders met hun twee meisjes. Ze hebben ons nog extra water gegeven. Anders hadden we water uit de beek moeten koken om zo geschikt drinkwater te krijgen.”

De familie Gruppen is verknocht aan Scandinavië. Al jaren gaan ze er op vakantie. De kinderen hebben zelfs Scandinavische namen gekregen.

De uitgestrektheid van de Zweedse natuur spreekt Olav aan. „De bossen zijn veel groter dan in Nederland. Als je in Nederland in een bos verdwaalt, loop je gewoon rechtuit en dan ben je zo weer in de bewoonde wereld. Hier is dat anders. Je blijft de hele dag tussen de bomen lopen.”