In Amersfoort vindt zaterdag een bijeenkomst plaats van Kairos Sabeel, een organisatie die zich sterk maakt voor de rechten van de Palestijnen en niet schroomt om regelmatig flinke kritiek op Israël te geven. Tijdens de bijeenkomst wordt boek ”Uitverkoren volk? Bijbellezen met het oog op het Israëlisch-Palestijns conflict” (uitgeverij Boekencentrum, Utrecht) van de Amerikaanse oudtestamenticus Walter Brueggemann gepresenteerd. Daarin keert hij zich tegen het leggen van een regelrecht verband tussen het Joodse volk in de Bijbel en de huidige staat Israël.

Aanvankelijk was Brueggemann verheugd over de oprichting van de staat Israël. Zijn visie is echter ingrijpend veranderd, zo zet hij uiteen in zijn boek. „Indachtig de lange geschiedenis van christelijk antisemitisme en het trauma van de Shoah, was er destijds terecht dankbaarheid voor de stichting van de staat Israël: een Joods thuisland was veiliggesteld. De situatie is dramatisch gewijzigd: de staat Israël heeft zich ontwikkeld tot een grote militaire mogendheid, die zonder ophouden de Palestijnse gebieden administratief en militair in haar greep houdt.”

Duitse bezetting

Mr. Kees Blok, voorzitter van Kairos Sabeel Nederland, was in mei dit jaar in Arnhem uitgenodigd door het Centraal Joodse Overleg, om van gedachten te wisselen over de lijnen die hij tijdens een eerdere lezing trok tussen het optreden van Israël in de Palestijnse gebieden en de werkwijze van de Duitsers tijdens de bezetting van Nederland. Hij werd tijdens de vergadering in Arnhem opgeroepen tot het stoppen met „demonische retoriek.”

Blok, desgevraagd: „Ik kijk met gemengde gevoelens op deze bijeenkomst terug, met name vanwege de gelegde link met het antisemitisme. Ik heb veel Joodse vrienden en ben totaal geen antisemiet. Ik heb wel gezegd dat de bezetting van de Palestijnen door deze laatste groep vóelt als de bezetting zoals Nederland die ondervond ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Dat betekent niet dat ik de Joden of de Israëlische regering met nazi’s vergelijk. Dat is niet alleen historisch absurd, maar komt ook niet overeen met de werkelijkheid. Wel is het onomstreden dat de Westelijke Jordaanoever nu geheel geannexeerd wordt door Israël en dat Palestijnen in reservaten wonen. Zij willen en kunnen niet weg na zovele honderden jaren. Zo zijn de Indianen in Amerika ook aan hun einde gekomen.”

Bijbelteksten

Het boek van Brueggemann geeft aanleiding om nog eens kritisch naar de teksten in de Bijbel te kijken die spreken over het uitverkoren volk, stelt Blok. „We moeten daarbij niet weglopen voor de teksten die in tegenspraak met elkaar lijken te zijn, zoals wat de Bijbel zegt over de vreemdeling in de poort. In de Bijbel is er geen plaats voor vrede of voor het leven met God zonder het beoefenen van gerechtigheid.”

Hebt u hoop dat het Israëlisch-Palestijnse conflict ooit opgelost wordt?

Blok: „Als we niets doen, is Israël gedoemd om over de Palestijnen als volk te heersen en hen te onderdrukken. Zowel Israël als de Palestijnse leiders spinnen garen bij het conflict. Beide willen graag op het pluche blijven zitten. Van de Palestijnse leiders weet ik helaas niet veel goeds te vertellen, al zeg ik niet dat ze helemáál corrupt zijn.

Het zou vreselijk zijn als Israël zou verdwijnen, zoals veel Arabieren roepen. Maar het is niet meer mogelijk om elk kritiek op Israël te verbinden met antisemitisme. Dat wapen is zo bot geworden, dat het niet meer werkt.”