Column Christine Stam: Heilige leegte
„Bent u weleens verliefd geweest?’
„Meerdere keren. Maar toen kwam er een veel grotere liefde in mijn leven. Die heb ik beantwoord.” Een oude monnik en een tienermeisje, naast elkaar op een houten bank tegen de kloostermuur. Vaderlijk buigt broeder Luc (in de film ”Des hommes et des Dieux”) zich naar het meisje toe, terwijl ze verliefdheden bespreken. Hij neemt haar volkomen serieus. ”There’s a holiness of the heart’s affections”.
Het meisje, een prachtige jonge vrouw in de knop, knikt verlegen. En denkt wat wij denken: dat is alleen weggelegd voor monniken. In onze tijd is de celibatair zoiets als een kerkkoepel tussen de lage huizen van Rome, schrijft de priester Henri Nouwen. Hij maakt zichzelf „leeg voor God”, te midden van gewone mensen die verwikkeld zijn in allerlei contacten.
Ook in protestantse kring ligt alle nadruk op intermenselijke relaties. We weten intussen dat we veel luisteren en praten moeten. Hoe essentieel aanraking is, en hoe belangrijk oogcontact. We geven huwelijkscatechese, zorgen voor onderhoudsbeurten door middel van huwelijkscursussen en -seminars, geven boekjes uit. En de SGP roept: een stabiele relatie, gebaseerd op liefde en trouw, is een van de kostbaarste dingen in het leven!
Ik zal de laatste zijn om dat te ontkennen. Maar zijn we niet ongemerkt gaan denken dat je de constante nabijheid van een ander mens, een goed huwelijk nodig hebt voor je welzijn en geluk? Is dat de reden waarom ”celibatairen” in reformatorische kring (hoewel dat meestal geen keuze is) zich vaak niet helemaal compleet voelen? Of er op z’n minst last van hebben dat getrouwden hen zo zien?
Het kan geen kwaad om nog even goed te luisteren naar Nouwen (en Paulus). Geen mens kan ons die liefde en erkenning geven waar we naar verlangen. Daarom moet elke getrouwde tegelijk ook ”single” zijn. En kan iedere single toch ”bruid” zijn. Elke christen moet een heilige leegte kennen, ruimte om alleen met de Geliefde te kunnen zijn. Zonder dat heilige middelpunt blijf je als alleenstaande inderdaad ten diepste incompleet. En seculariseren huwelijk en vriendschap, „als een stad zonder koepels.” Eenzaamheid, meditatie en gebed lijken niet rendabel meer. Maar de sloop van onze innerlijke kerkjes moet gestopt worden. Hoe zullen we liefde kunnen geven als we niet meer drinken aan de Bron ervan? Hoe zullen we alleen oud worden? Geliefden kunnen begraven? Staande blijven in een moeilijk huwelijk of in een gebroken gezin? Hoe zullen we het opbrengen om telkens weer de rit naar die inrichting of dat verpleeghuis te maken?
Ergens moet een houten bank staan waar je kunt gaan zitten, je hart openleggen en peinzen over wat Samuel Rutherford –vriend van de Bruidegom– schreef: „Als we ook maar iets kenden van de schoonheid en lieflijkheid van Christus, zouden we wel door vuur en water willen gaan om bij Hem te zijn.”