De landelijke kerkvergadering van de CGK maakte woensdag in Nunspeet een begin met de bespreking van een lijvig rapport van deputaten kerkelijke eenheid. Er kwamen heel wat initiatieven langs die de kerkelijke eenheid in Nederland moeten bevorderen: het classisconvent, de Raad van Kerken, de Nationale Synode, het Vijfkerkenoverleg.

Verschillende synodeleden stelden vragen over het nut van zo’n convent met vertegenwoordigers van andere gereformeerde kerken. Ds. A. Th. van Olst (Antwerpen) denkt dat een bovenplaatselijk convent niet past bij de huidige netwerksamenleving. Ds. P. J. den Hertog vermoedt dat het „vehikel” van een convent niet zal werken om de eenheid te bevorderen. En nemen de Christelijke Gereformeerde Kerken niet teveel hooi op hun vork? „Een bewonderingswaardig initiatief maar niet realistisch”, vindt een ander synodelid.

„In het rapport van deputaten wordt geconstateerd dat we als kerken moeite hebben om de onderlinge geestelijke eenheid te bewaren”, zegt ds. A. A. Egas (Nieuwkoop). „Moeten we daarom niet de aandacht richten op het streven naar een gezonde kerk, die geestelijk één is?”

De commissie die het rapport van deputaten kerkelijke eenheid heeft bestudeerd, constateert dat kerkelijke eenheid in een „impasse” zit. Ze wil de plaatselijke vormen van eenheid en (diaconale) samenwerking tussen kerken ruimte geven en die stimuleren. De CGK moeten in gesprek blijven met vertegenwoordigers van andere kerkverbanden, maar niet met de druk om bovenplaatselijke eenheid binnen afzienbare tijd te bereiken.

Rapporteur ds. L. A. den Butter (Culemborg): „Het gesprek moet zó worden gevoerd, dat niemand kan zeggen dat het te snel of te langzaam gaat.”

De commissie ziet het classisconvent als een van de middelen om dat te bereiken. „Het kan een instrument zijn van ontmoeting en gesprek, waardoor plaatselijke initiatieven kunnen groeien”, aldus ds. Den Butter.

Ds. W. van ’t Spijker (Hilversum), voorzitter van het deputaatschap kerkelijke eenheid, ziet het classisconvent niet als een nieuw instituut maar als een netwerkbijeenkomst, waar gereformeerde kerken elkaar kunnen ontmoeten. „Je hoeft geen lastbrieven of zo te overhandigen om mee te doen.”

Dat de CGK moeite hebben de onderlinge geestelijke eenheid te bewaren, klopt volgens ds. Van ’t Spijker. Maar het „naar binnen kijken” mag niet verhinderen ook „naar buiten” te kijken.

Ds. A. van de Bovenkamp (Veenendaal) wijst erop dat jaarlijks tientallen, misschien wel honderden jongeren de CGK verlaten. „Zij hebben echt geen idee waar wij nu mee bezig zijn. Misschien moeten we het omdraaien: we hebben eenheid in Christus en moeten elkaar aanmoedigen dat wonder te ontdekken. Dat is een andere uitgangspunt: we ervaren eenheid en gaan werken om die gestalte te geven.”

Ds. Den Butter snapt de gedachtegang van ds. Van de Bovekamp, maar vindt die wel „een beetje naïef”. Natuurlijk, er is eenheid in Christus, zegt hij, maar de CGK zijn ook „gereformeerd”. Dat is eveneens een uitgangspunt in het zoeken naar kerkelijke eenheid.

Ds. Van ’t Spijker erkent dat christenen één zijn in Christus. „Maar er zit ook geschiedenis bij. Dat is de weerbarstigheid waarmee we te maken hebben. Het gaat erom hoe we dat oplossen.”

Nationale Synode

Ds. H. Polinder (Urk) vindt een verbond van kerken, waaraan de Nationale Synode werkt, een stap te ver. „Je trekt met kerken op die de gereformeerde belijdenis niet in hun grondslag hebben.”

Ds. Egas ziet niets in samenwerking met remonstranten „die afscheid hebben genomen van alles wat ons zo dierbaar is.”

Prof. dr. H. G. L. Peels, lid van de stuurgroep van de Nationale Synode, legt uit wat het doel van deze synode is: groeiende erkenning en samenwerking in een seculiere samenleving. „We zijn breed, maar we streven ook niet naar een megakerk. Dat is nooit de bedoeling geweest.”