In de bundel wordt gekeken naar het verleden, naar het heden en naar de toekomst van de hulporganisatie. Drs. P. J. Vergunst, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, begint met het verhaal over de vlucht van de familie Ban uit communistisch Hongarije. Zij kwamen in Nederland in een loyaliteitsconflict. Moesten ze nu gaan kerken bij de Nederlandse Hervormde Kerk of bij de Nederlands Gereformeerden? Van beide kerkgenootschappen hadden ze in Hongarije immers hulp gehad.

Ds. A. W. van der Plas, hervormd emeritus predikant, duikt met zijn bijdrage eveneens in het verleden. Hij laat zien dat de Nederlandse verbondenheid met de Hongaarse Kerk niet van gisteren en eergisteren is, maar een lange geschiedenis heeft. Hij herinnert aan Michiel de Ruyter, die in 1676 26 Hongaarse predikanten van de galeien verloste.

C. van Groningen, lid van de raad van toezicht van HOE, schrijft over het smokkelen van Bijbels. Samen met zusterorganisatie Kom over en help (KOEH) bracht HOE ten tijde van het communisme 400.000 Bijbels en uitgaven van geestelijke lectuur naar verschillende landen in Oost-Europa. De spanning bij zowel de ontvangers als de teams die uitgezonden werden is in deze bijdrage voelbaar.

Het ”heden” zet in met een waardevolle bijdrage van dr. Anne-Marie Kool, hoogleraar missiologie aan het Evangelical Theological Seminary (ETS) te Osijek in Kroatië. Ze gaat in op de belangrijke missionaire uitdagingen die er in Oost-Europa liggen. Ze laat zien wat het ”met en van elkaar leren wat getuige zijn van Christus vandaag” betekent en hoe stichting HOE dit gestalte kan geven. Ook geeft ze een historische analyse van het zendingswerk onder het communisme. Ze beschrijft de aanvankelijke euforie na de val van de Berlijnse Muur, de ontgoocheling en verlegenheid die erop volgde en de nieuwe wegen die werden geopend voor zending in Midden- en Oost-Europa.

Dr. ir. J. van der Graaf, voorzitter van de raad van toezicht, beschrijft de geschiedenis van de Hongaarse Kerk en staat in de 20e eeuw. De Reformatie greep diep in het land in en legde de grondslag voor de gereformeerde theologie. De periode van de contrareformatie bracht het protestantisme echter in een minderheidspositie. En onder het nazisme en het communisme werden de gereformeerden verder in het nauw gebracht. Na de Wende van 1989 kwam er een voorzichtig herstel, maar, zo vreest hij, „er zal nog wel een geslacht overheen gaan voor de kerk de periode van het communisme heeft verwerkt.”

Historicus Marie Verheij beschrijft de banden van HOE met de minderheden in Polen, Roemenië, Servië en Bosnië en Herzegovina. Marianne Roest gaat in op de situatie van de Romabevolking van het oosten. Ze probeert het negatieve beeld dat er van deze mensen bestaat, weg te nemen en duidelijk te maken dat de Roma ontvankelijk zijn voor het geloof.

Communicatiemedewerker Herbert van Daalen zoomt in zijn toekomstbeeld in op het contact tussen de gemeenten in Oost-Europa en Nederland over en weer. „Bouwen met levende stenen, bouwen met geloofsgenoten in Oost-Europa. Belangrijke begrippen hiervoor zijn wederkerigheid en gelijkwaardigheid.” Ten slotte geeft bestuurvoorzitter J. Braaksma zijn toekomstvisie voor de stichting. De vraag of de stichting nog bestaansrecht heeft, beantwoordt hij met een volmondig ”ja”. Maar misschien moet dan de naam van de stichting toch veranderen. Het woordje ”hulp” moet dan op de een of andere manier worden vervangen en ”Oost-Europa” mag dan Midden-Europa heten. HOE heeft haar contacten immers in het Hongaarssprekende deel van Europa.

Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van de Hongaarse Kerk en in de hulpverlening die HOE geboden heeft in het verleden, maar ook wil weten hoe er in de toekomst met de partners aldaar omgegaan wordt, vindt in deze bundel voldoende informatie om zijn of haar nieuwsgierigheid te bevredigen.

Boekgegevens

”Nieuwe moed”, J. Braaksma en P. J. Vergunst (red.); uitg. Groen, Heerenveen, 2016; ISBN 978 90 889 7152 5; 190 blz.; € 13,50.