Een stil heelal: een nieuw godsbewijs?
De opvatting dat het leven in de kosmos geheel toevallig en op volstrekt natuurlijke wijze ontstaat sluit naadloos aan bij atheïsme. Maar dan ligt het zeer voor de hand dat er niet alleen op aarde maar ook op vele andere planeten in de kosmos leven is. Toch hebben we tot op de dag van vandaag geen enkele vorm van buitenaards leven ontdekt. Levert dit dan geen probleem op voor het atheïsme?
NEE
Dat we tot dusver inderdaad nog geen teken van buitenaards leven opgevangen hebben levert geen enkel probleem voor het atheïsme op. De kans dat leven geheel toevallig ontstaat kan namelijk zo buitengewoon klein zijn dat het helemaal niet zo vreemd is dat we nog altijd geen leven buiten de aarde hebben ontdekt.
En dan hebben we het nog niet eens over het bestaan van leven dat ook in staat is tot communicatie met ons. De kans op het spontaan ontstaan daarvan is zelfs nog veel kleiner dan de kans op het ontstaan van leven überhaupt. Juist omdat het heel goed mogelijk is dat die kans enorm klein is, is het eveneens goed mogelijk dat het heelal dunbevolkt is. Dat verklaart waarom we tot dusverre in de kosmos nog geen buitenaards leven op het spoor gekomen zijn. Het feit dat we tot nu toe nog geen teken van buitenaards leven opgevangen hebben levert dus geen probleem voor het atheïsme op.
JA
Het is inderdaad al enige tijd oorverdovend stil in het heelal. En dat levert wel degelijk een probleem op voor het atheïsme. Maar wat is dat probleem precies? Het feit dat we tot dusver geen enkel teken van leven op andere planeten opgevangen hebben, maakt het atheïsme op dit moment nog niet onwaarschijnlijk. Want het zou inderdaad heel goed waar kunnen zijn dat de kans dat leven spontaan ontstaat zo enorm klein is dat leven in de kosmos veel minder vaak voorkomt dan gedacht.
Het probleem is echter dat hoe meer planeten we tevergeefs onderzoeken en hoe langer we geen enkel teken van leven buiten de aarde opvangen, hoe minder waarschijnlijk atheïsme wordt. De kans dat atheïsme waar is neemt dus in de loop van de tijd steeds meer af. En dat is vervelend genoeg voor de atheïst. Elk nieuw jaar dat we weer geen leven buiten de aarde ontdekt hebben, ieder extra jaar dat het opnieuw stil gebleven is, maakt atheïsme weer iets minder aannemelijk. Kortom, hoe langer het stil blijft terwijl we actief zoeken, hoe onwaarschijnlijker het atheïsme wordt.
De crux van het probleem is dus dat atheïsme van een manier van ontstaan van leven uitgaat die het zeer waarschijnlijk maakt dat er op veel meer planeten dan op aarde alleen leven is, ook al hoeft het heelal nu ook weer niet zo dichtbevolkt te zijn dat we nu reeds buitenaards leven ontdekt hadden moeten hebben. Het gaat erom dat atheïsme als wereldbeeld steeds weer wat minder waarschijnlijk wordt naarmate het in het heelal langer en langer oorverdovend stil blijft.
Maar is het feit dat we nog altijd geen leven buiten de aarde ontdekt hebben dan niet ook een probleem voor theïsme als wereldbeeld? Nee, dat is niet het geval. Of de kosmos al dan niet vol met leven is hangt volgens het theïsme af van Gods beweegredenen. Als we alléén zijn, dan is dat blijkbaar het geval omdat God uitsluitend leven op aarde heeft willen laten ontstaan. En dit is voor het theïsme geen onredelijke optie. Een kosmos vol leven past echter ook goed bij theïsme. Het kan immers zo zijn dat God op meerdere planeten leven heeft laten ontstaan omdat Hij van het leven houdt. Dat is ook een heel redelijke optie. Kortom, theïsme past prima bij zowel een heelal vol met leven als bij een heelal waarin wij de enige zijn.
Een atheïst kan daarentegen een situatie van kosmische eenzaamheid niet verklaren, omdat zoals gezegd uit atheïsme als wereldbeeld een manier van ontstaan van leven volgt dat het bijna zeker maakt dat er leven is op andere planeten. Een kosmos zonder leven buiten de aarde is daarom een probleem voor het atheïsme en niet voor het theïsme.
Zou het echter niet denkbaar zijn dat we ook als het atheïsme waar is toch de enige blijken te zijn in de kosmos? Natuurlijk is dat denkbaar. Maar als leven inderdaad geheel toevallig en natuurlijk ontstaat, zoals de atheïsten menen, dan is dat wel buitengewoon onwaarschijnlijk. En daarmee wordt atheïsme zelf eveneens onwaarschijnlijk. Dat is het punt. Hoe langer we zoeken en niets vinden, hoe ongeloofwaardiger het atheïsme wordt.
DUS
Als we de enige in de kosmos zijn, dan past dat alleen bij theïsme. Vandaar dat, hoe langer we geen teken van buitenaards leven vinden, atheïsme langzaam maar zeker steeds onhoudbaarder wordt. Dus hoe langer het stil blijft…
Dr. ir. Emanuel Rutten is als onderzoeker verbonden aan het Abraham Kuyper Centrum voor Wetenschap en Religie van de Vrije Universiteit in Amsterdam.