Vrouwenbijbel als dagelijks „manna” voor vrouwen
De Bijbel staat vol met beelden die vrouwen aanspreken en geschiedenissen die over vrouwen gaan, aldus uitgeverij Royal Jongbloed. Voor de Heerenveense uitgeverij vormde het een van de redenen om een ”Vrouwenbijbel” uit te geven. In de Goudse Sint Jan presenteerde directeur Anne Westerduin donderdagavond het eerste exemplaar.
Door de lichtroze, gebloemde kaft is meteen duidelijk wie de doelgroep van de Vrouwenbijbel is. Maar ook tussen de kaften in heeft Jongbloed geprobeerd vrouwen aan te spreken. Naast de Bijbeltekst in de Herziene Statenvertaling zijn allerlei extra’s opgenomen om de Bijbel dichterbij vrouwen te brengen.
Een terugkerend thema is ”Verbinding”. Binnen dit thema gaat het niet alleen over de relatie van vrouwen met God, maar ook over hun relatie met hun man, hun familie en hun kinderen.
Biografieën
In de Vrouwenbijbel zijn verschillende biografieën van vrouwen uit de Bijbel opgenomen, bijvoorbeeld over Ruth en Elisabeth. Op verschillende bladzijden staan zogenoemde strooiers: korte vragen of teksten die erop gericht zijn om de Bijbelse boodschap in verbinding te brengen met het leven van alledag. Een voorbeeld van zo’n strooier is die over Naomi. „Naomi verliet Bethlehem met haar handen vol, maar komt ‘leeg’ terug. Toch gaat ze hier voorbij aan de liefdevolle aanwezigheid en vriendschap van Ruth. Verlies en verdriet kunnen het moeilijk maken om zegeningen en de liefde om ons heen te blijven zien.”
Zuigeling
Godsdienstpsychologe dr. Hanneke Schaap-Jonker was als ‘hoofd’ van de redactie betrokken bij de uitgave. „Ik hoop dat de Vrouwenbijbel voedsel zal zijn voor vrouwen in de hectiek van ons bestaan, zoals de Israëlieten elke dag het manna raapten”, zei ze donderdagavond. Haar korte lezing had als thema ”Van borstvoeding tot baarmoeder; hoe God Zich openbaart in vrouwelijke beelden”.
In Jesaja 49 staat het tegenbeeld van God: Kan een vrouw haar zuigeling vergeten? Schaap wees erop dat, hoewel het gelukkig niet vaak gebeurt, moeders hun baby kunnen vergeten. „We hebben in dat opzicht met de gebrokenheid van dit bestaan te maken. Dat zie ik ook terugkomen in mijn werk in de psychiatrie. En wellicht zijn er hier vrouwen die een minder goede band met hun moeder hebben en denken dat ze niets met deze tekst kunnen.”
Toch heeft dit beeld betrekking op iets anders dan waar vaak aan gedacht wordt, gaf Schaap aan. „In de tekst staat ”zuigeling”. Dat gaat dus over een kind dat borstvoeding krijgt. Als moeder word je daar automatisch aan herinnerd doordat je, als je lang wacht met voeden, stuwing krijgt. In onze tijd is dat nog kunstmatig op te lossen met een borstkolf, maar zeker in de tijd van de Bijbel was daar maar een oplossing voor: de zuigeling voeden. Dit beeld laat dus zien dat Gods liefde het onmogelijke overschrijdt. Een moeder kan die stuwing en daarmee haar kind niet negeren, maar veel meer geldt van God dat Hij Zijn kinderen niet vergeet.”
Feminisme
Na een optreden van vrouwenkwintet Favor en een Bijbelvertelling over de Samaritaanse vrouw door Jolanda Kromhout, ging Anne Westerduin van Royal Jongbloed in gesprek met de kernredactie. Westerduin wierp de vraag op of de uitgave van de Vrouwenbijbel beschouwd kan worden als een stap richting het feminisme. Schaap: „Bij feministen denk ik aan het sneue idee dat vrouwen achtergesteld worden en hun vrijheid moeten bevechten. Deze Bijbel haalt wel bepaalde vrouwelijke dingen voor het voetlicht, maar dat zou ik niet direct feministisch willen noemen.”
Een van de vrouwen die deel uitmaakte van de kernredactie noemde het een vooruitgang dat de Vrouwenbijbel meer aandacht heeft voor het sensitieve karakter van vrouwen. „God heeft ons als vrouwen geschapen, maar dat las ik niet terug in gewone Bijbelcommentaren. De Vrouwenbijbel voegt daarin echt iets toe.”
De vrouw van…
In een lezing onder de titel ”Aan wie behoort deze vrouw toe?” ging Hennie Marsman in op het staan van vrouwen onder de autoriteit van een man. „In de Bijbel zie je vaak dat vrouwen benoemd worden als „de vrouw van.” We weten de namen niet van de moeder van Simson en het dochtertje van Jaïrus. Toen Ruth in Israël kwam, had ze geen man die haar beschermde, ze was niet „de vrouw van.” Ze stond onder de autoriteit van Naomi als haar schoonmoeder. Toch weet Ruth zelf wel heel goed van Wie ze is. Tegen haar schoonmoeder zegt ze bij het oversteken van de grens: „Uw volk is mijn volk en uw God is mijn God.” En daarmee is Ruth er een van de God van Israël.”
Lees ook in Digibron:
„Verbinding tussen Bijbel en dagelijks leven vrouw” – bericht in Reformatorisch Dagblad (12 februari 2016)
Dagelijks putten uit de Bron – interview met dr. Hanneke Schaap-Jonker in Reformatorisch Dagblad (26 februari 2016)
Onmisbare brandstof voor de levensreis – verslag van de opening van het Bijbeljaar 2016 in Reformatorisch Dagblad (2 november 2015)
Een Bijbel voor soldaten, metalfans en straatjeugd – Overzicht van zogenoemde doelgroepbijbels in Reformatorisch Dagblad (23 augustus 2014)