De leer van de Rooms-Katholieke Kerk is niet veranderd, stelt dr. Leonardo de Chirico (RD 4-7). Volgens hem zijn de vijf sola’s van de Reformatie actueler dan ooit. Ik kan dat uit eigen ervaring bevestigen. In het kader van mijn studie heb ik met twee klasgenoten vorige maand ruim een week doorgebracht in een rooms-katholieke abdij in België. We deden onderzoek naar de rol van Maria in de abdij. We hebben tal van goede en humoristische gesprekken gevoerd. Tegelijk constateerde ik dat de leer van Rome nog steeds dezelfde is. Daarom: de vijf sola’s van de Reformatie zijn actueler dan ooit!

Pater

De eerste avond zette een belangrijke stempel op de rest van de tijd in de abdij. Tijdens de maaltijd raakten we aan de praat met de gastenpater over de Reformatie. Een van mijn studiegenoten zei dat hij vernomen had dat de paus de banvloeken over Luther misschien zou willen opheffen. De gastenpater liet weten dat hij dit, als dit waar zou zijn, maar een lege huls zou vinden. Leeg vertoon waar noch rooms-katholieken, noch protestanten iets aan hebben. Vervolgens werd de gastenpater stellig. Hij zei: „Persoonlijk ben ik overtuigd van de waarheid van het rooms-katholicisme. Jullie protestanten hechten erg aan het ”sola Scriptura”. Bij ons is de Schrift ook belangrijk. Maar bij ons is het: Er staat geschreven en er is geschied.”

Dit was een eye-opener voor mij. De Schrift is voor Rome belangrijk, maar heeft geen alleenheerschappij. De leer van Rome is nog steeds: Schrift én traditie. Dus geen sola Scriptura, de Schrift alleen.

Maria

Het tweede dat mij tijdens de periode in de abdij opviel, is het grote belang dat de paters hechten aan het zogenaamde fiat van Maria. Dit leerstuk is gebaseerd op de middelste woorden uit Lukas 1:38. „Zie, de dienstmaagd des Heeren; mij geschiede naar uw woord.”

Tijdens gesprekken met twee gastenpaters en de abt kwam dit leerstuk steeds naar voren. Maria zei ”ja” tegen de engel Gabriël, en dus ”ja” tegen de Heere God. Het heil zou daarom op middellijke wijze zijn bewerkt. Of, zoals een gastenpater uit de abdij tegen ons zei: „Maria kon ook ”nee” zeggen tegen de engel.”

Er kan eenvoudig worden aangetoond dat dit leerstuk niet klopt. Uit Lukas 1:31-33 wordt bijvoorbeeld duidelijk dat de engel bij de mededeling en geboorteaankondiging woorden gebruikt zoals ”zult” en ”zal”. Er staat niet dat de engel aan haar vraagt: „Maria, wil je bevrucht worden, wil je een zoon baren?”

Maria mag door Gods genade het zogenaamde fiat uitspreken. Dit fiat is echter niet de toestemming die de Heere God nodig heeft om Zijn plannen voort te zetten. Dat blijkt ook uit de geboorteaankondiging van Johannes de Doper (Luk. 1:5-25). Ondanks het ongeloof van Zacharias zet de Heere Zijn Werk voort. Hij blijft trouw ondanks onze ontrouw en ongeloof.

Rome geeft Maria te veel eer door te stellen dat de Heere verder kon werken omdat Maria toestemming gaf. Rooms-katholieken maken het heil afhankelijk van haar toestemming. Dat is een dwaalleer! Maria zal zwanger worden en daar buigt ze gehoorzaam onder. Gods heil is, God zij dank, niet afhankelijk van onze wil en genegenheid. God werkt dwars door alle barrières heen en maakt mensen gewillig.

Mensbeeld

Rome heeft verder een te optimistisch mensbeeld. Rome belijdt weliswaar de leer van de erfzonde, maar gelooft dat het doopsel de erfzonde heeft weggenomen. Ook wordt er beleden dat een mens zonder de genade van Christus en de werking van Zijn Geest niets kan doen. Ondertussen moet een mens wel meebewegen.

Het valt mij op dat de leer van Rome veel overeenkomsten vertoont met de leer van de remonstranten. Tijdens de maaltijd heb ik iets over mijn leven mogen vertellen, over dat Gods verkiezend handelen in Christus zo rijk is. Ik wilde God absoluut niet gehoorzamen en was en ben in mezelf een grote vijand. De drie-enige God heeft mij echter uit genade tot Zich getrokken. Daarom: Hem alleen alle eer!

Wat bleek: met het stuk van de verkiezing hadden de paters toch wel moeite. Ze beaamden dat geloven genade is, maar jij moet ook ergens wel willen, je openstellen en stappen zetten.

Dat de mens voor de 100 procent verantwoordelijk is, beaam ik. Maar dat de mens vleselijk is, verkocht onder de zonde (n.a.v. Rom. 7:14), ziet men in de abdij toch anders. De abt zei: „De teksten uit Romeinen 3 zijn er. Maar er zijn ook andere teksten van Paulus over de mens. En bij ons staat meer de incarnatie centraal en minder het kruis en het sterven van Christus.”

Van deze uitspraak schrok ik. ”Genade” is zo geen genade meer. De mens kan er ”de controle” over houden en moet uiteindelijk meebewegen op de duwtjes die de Heere God geeft.

Vriendelijk

Ten slotte, Rome leert nog steeds dat Maria (van wie men gelooft dat ze geen erfzonde heeft gehad en ten hemel is gevaren) en andere heiligen een voorspraak zijn bij Christus. Rooms-katholieken zeggen weliswaar Maria en de anderen heiligen niet te aanbidden, maar indirect nemen ze Christus Zijn alleenheerschappij af en beroven Hem zo van Zijn eer. Bovendien, een zaligmaker voor 90 procent is geen volledige zaligmaker.

Ten diepste zijn deze onderdelen van de rooms-katholieke leer antichristelijk. Rome doet tekort aan het volledige volbrachte werk van Christus. Hoe kan Maria Christus anders haar Zaligmaker noemen? (Luk. 1:47) Haar loflied is een grote lofzang op Gods genade voor haar en voor haar volk Israël! Genade en Christus alleen!

Rome lijkt vriendelijker en milder te zijn geworden. Laten we ons echter niet vergissen. Verwerpelijke leerstukken staan nog steeds recht overeind. Daarom: de vijf sola’s van de Reformatie zijn actueler dan ooit!

De auteur is derdejaarsstudent godsdienst pastoraal werk aan de Christelijke Hogeschool Ede.