Afgelopen sabbat bezocht een gezelschap van Nederlandse predikanten en theologen op studiereis in Jeruzalem een aantal messiasbelijdende gemeenten. Een ervan volgde een min of meer evangelische liturgie. De preek ging over de vraag waarom Jezus volgens de Tenach werkelijk de Messias is. Tegelijk waarschuwde de voorganger tegen het houden van de geboden uit de mondelinge joodse traditie. Ging het conflict tussen Jezus en de farizeeën niet precies daarover? Het is belangrijk de Messias Jezus te volgens als jood. Maar kijk uit voor de verleiding je te gedragen volgens de Halacha!

In de andere messiasbelijdende gemeente ging het heel anders toe. De sfeer was er net wat kerkser dan in een gemiddelde synagoge. Maar de liturgie volgde de traditionele joodse gebeden en de lezingen uit de Hebreeuwse Bijbel die deze sabbat aan de beurt waren. Met als bijzonderheid dat bij de traditionele lof op God in de joodse gebeden nu ook de naam van de Messias Jezus werd uitgeroepen. Verder maakte de preek nadrukkelijk onderscheid tussen het geloof van christenen en het eigen, op de Thora en de joodse traditie gerichte leven. Voor deze messiasbelijders hoort de joodse traditie heel nadrukkelijk bij het volgen van Jezus.

Welke gemeente volgt de roeping van God? We vroegen het ’s avonds aan Boaz Michael. Michael leidt een centrum voor messiasbelijdende theologie dat veel bijdraagt aan de bezinning in deze kringen. Wat kon hij daarover zeggen? Het blijkt dat het nogal uitmaakt wanneer en hoe joden tot geloof zijn gekomen. Gemeenten die voortkomen uit negentiende-eeuwse Amerikaanse zending, zijn minder joods dan diegenen die in aanraking kwamen met naar Israël geëmigreerde bekeerde rabbi’s. Daar komt nog bij dat het voor messiasbelijdende joden nogal moeilijk is als jood gezien te worden. Geen wonder dat velen hun volksgenoten graag laten zien dat het feit dat ze Jezus als Messias erkennen, geen ontkenning van hun jood-zijn is, laat staan een aanval erop. Zelf gaat Michael op sabbat zelfs naar een gewone synagoge. En tot zijn verwondering met gevolgen. Iedereen weet wat hij gelooft. En toch wordt hij soms mee gevraagd om bij de Klaagmuur te bidden.

Wat moeten christenen uit de heidenen hiervan vinden? Allerlei vragen komen op. Is dit voor joden de manier om over Christus te spreken? Dreigt niet het gevaar van rechtvaardiging door de Thora? Tegelijk dringen het heiden-zijn van de niet-joodse christenen en de Shoa tot bescheidenheid. Als de eigen achtergrond van de nieuwe joodse broers en zussen bij deze vragen zo’n grote rol speelt, is het dan niet beter hen te ondersteunen met gebed, concrete steun en onze belangstelling? Bovendien is er de intrigerende opmerking van de zeer joodse apostel Jacobus in Handelingen 15, dat heidenen zich niet aan de wet hoeven te houden, juist „omdat de Thora elke sabbat overal gelezen wordt.” Dat duidt op een blijvende functie van de joodse traditie voor de joden. Hoe? Wie zal het zeggen. Laat de kerk uit de heidenen allereerst maar gewoon meeluisteren naar het fascinerende interne debat over die vraag tussen joodse kerkleden, evangelicale messiasbelijders en orthodoxe joden die tegelijk Jeshua omarmen als de Gezalfde.

Koert van Bekkum is universitair docent Oude Testament. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.