Onlangs woonde ik de synode (‘General Assembly’) van de Free Church of Scotland bij. Natuurlijk had deze synode te doen wat synodes doen: kerkelijke besluiten nemen in allerlei kwesties. Maar op de agenda was ook royaal ruimte gemaakt voor het thema ‘revitalisering’. Een aantal gemeenten krimpt en vergrijst, en dat is des te problematischer omdat deze gemeenten vaak al erg klein zijn. Ik sprak zelfs een predikant die er bij zijn intrede achter kwam dat er dan wel twaalf mensen naar de kerk kwamen, maar dat er maar één daarvan daadwerkelijk lid was. Met een grijns zei hij dat dit tenminste perspectief biedt voor een flink procentuele groei van de gemeente.

Wat mij trof, was de geestelijke moed die uit de bijdragen over revitalisering sprak. Het was om te beginnen totaal niet doenerig. Er werd geen programma uitgerold, er werd zelfs gewaarschuwd tegen een focus op getalsmatige groei. De toon was er vooral een van verootmoediging: kennelijk maken wij blanke (meeste oudere) mannen een kerk die vooral voor soortgelijke mensen aantrekkelijk is, terwijl onze goede God zoveel meer en andere mensen op het oog heeft. Hebben wij te lang blinde vlekken gehad? De synode sprak hier niet uitgebreid over door. Maar het is duidelijk dat hier een theologische uitdaging ligt: hoe weerspiegelt een kerk in het uitdragen van de Bijbelse boodschap de breedte van het Evangelie?

Ronduit bijzonder vond ik de manier waarop er gesproken werd over theologiestudenten. Er zijn niet minder dan negentien jongemannen in opleiding om predikant te worden, terwijl er helemaal niet zo veel vacatures zijn. Dat zou je kunnen definiëren als een probleem. Maar men was er juist blij mee, want als God zoveel mensen roept, dan zal er werk voor ze zijn – waarschijnlijk wil Hij dus dat we groeien. Mogelijkheden voor kerkplanting zijn er ook in Schotland immers genoeg.

Op een soortgelijke manier ging het over dat lastige synodale thema ‘geld’. Natuurlijk zijn er tekorten, maar het geld dat we nodig hebben is er al, en de mensen zullen het geven als we kunnen overdragen waarom we er enthousiast voor zijn en waarom God ons hiertoe roept.

Deze week wordt de christelijke gereformeerde synode geopend. Revitalisering staat niet op de agenda, maar het zou geen slecht thema zijn. Een voorbeeld. Volgens de geldende regelingen is het vrijwel onmogelijk dat een gemeente met tweehonderd leden een predikant beroept: de gemeente kan het waarschijnlijk niet opbrengen en het landelijke kerkverband kan onvoldoende extra steun geven. Hoewel een gemeente met tweehonderd leden in Europees perspectief toch een vrij grote gemeente is en de verkondiging van het Woord cruciaal is, blijft het financieel toch lastig.

Volgens mij is er ruimte voor revitalisering op zijn Schots.

Arnold Huijgen is universitair hoofddocent systematische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.