Als ik in Nederland was geweest, zou ik vervolgens naar de kerk gegaan zijn. Hier in Aix-en-Provence kon dat niet. Een dienst op Hemelvaartsdag is geen vaste gewoonte in de protestantse kerken in Frankrijk.

In Nederland viel Hemelvaartsdag dit jaar samen met Bevrijdingsdag. In Frankrijk was dat niet het geval. Hier wordt het einde van de Tweede Wereldoorlog drie dagen later gevierd, op 8 mei. De officiële naam van die dag luidt niet Bevrijdingsdag, maar ‘feest van de overwinning’ (Fête de la Victoire). Zit er een stukje nationale trots achter die naam? Vinden de Fransen het behalen van de overwinning belangrijker dat het terugkrijgen van de vrijheid? Dat zou kunnen, maar er is ook een andere verklaring mogelijk. 8 mei 1945 was namelijk het definitieve einde van de Tweede Wereldoorlog, omdat de Duitsland zich toen onvoorwaardelijk overgaf. Frankrijk viert feest op de dag dat de oorlog echt voorbij was. Nederland viert zijn Bevrijdingsdag een paar dagen vóór de uiteindelijke overwinning.

Je kunt dit verschil gebruiken bij het nadenken over de betekenis van Hemelvaartsdag. De hemelvaart van Christus bracht zeker bevrijding. Hij ging –zoals Hebreeën 9 vers 11-12 zegt– met het offer van Zijn eigen bloed het hemelse heiligdom binnen. Daardoor verwierf Hij voor ons een eeuwige verlossing. Het offer dat ons bevrijdt van schuld, werd bij God gebracht en door Hem aanvaard.

In Johannes 16 vers 7 zegt Jezus Christus, dat Hij terug moet gaan naar de hemel, omdat anders de Trooster of Pleitbezorger niet kan komen. Hij doelt daarmee op de komst van de Geest, die door Paulus getekend wordt als de Geest van de vrijheid (zie Galaten 5 vers 13-26 en 2 Korintiërs 3).

Christus’ hemelvaart staat in het teken van bevrijding, ook al duurde het nog enkele dagen voordat de Heilige Geest kwam. Tegelijk geldt dat die bevrijding nog niet altijd of overal in volle glorie te zien is. Ook na de komst van de Geest op Pinksteren laat de laatste overwinning immers nog op zich wachten.

De kinderen van Bart van Veen ervaren het en velen met hen. Voor Bart was zijn sterven een bevrijding. Voor zijn nabestaanden is er opluchting en dankbaarheid voor het leven dat God gaf, maar ook intens verdriet om het leven dat God nam, en een diep gemis.

De bevrijding is niet af. De vijand is nog niet totaal verslagen. Toch is de bevrijding een feit en kan zij gevierd worden. Dat is net zo waar als dat Christus de hemel is binnengegaan en nu zetelt op Zijn troon aan de rechterhand van God. De laatste overwinning moet nog komen, maar de bevrijding kan niet meer stuk.

De auteur is hoogleraar Oude Testament aan de Theologische Universiteit Kampen en de Faculté Jean Calvin in Aix-en-Provence. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.