Verschrikkelijk: terwijl bootvluchtelingen op de Middellandse Zee verdrinken doen wij hier moeilijk over bed, bad en brood. In wat voor land leven wij?

Maar er klinken ook andere stemmen: Ho, wacht. Dat klinkt allemaal mooi – demonstraties, #gaterug, #fullywelcome – maar wat is je alternatief? Je kunt wel vluchtelingen hier toelaten, maar wat dan? Gaat er geen aanzuigende werking uit van het opvangen van vluchtelingen? Wij kunnen de problemen in Afrika, in Irak en Syrië toch niet oplossen? Idealen zijn mooi. Maar wees realistisch: deze wereld is een puinhoop, en wij kunnen niet alle problemen in deze wereld in een handomdraai oplossen. Dat moet de Heere doen, laten we bidden dat Hij snel terugkomt.

Dat klinkt redelijk – tot de stem van Jezus klinkt, de goede herder die zijn leven geeft voor zijn schapen. Voor Jezus’ volgelingen worden daar vergaande conclusies aan verbonden. Immers, Johannes die vertelt over de goede herder, schrijft later: „wat liefde is, hebben we geleerd van hem die zijn leven voor ons gegeven heeft. Daarom horen ook wij ons leven te geven voor onze broeders en zusters. Hoe kan Gods liefde in iemand blijven die meer dan genoeg heeft om van te bestaan, maar zijn hart sluit voor een broeder of zuster die hij gebrek ziet lijden?”

Tot mijn eigen schrik ontdekte ik weer bij mezelf hoe snel de stem van realisme en zelfbehoud overtuigt, en er toe leidt dat ik mijn hart toesluit voor mijn naaste. Wij zijn welvarend en we hebben het goed, en dat willen we graag zo houden – zo vergaat het mij, als ik eerlijk ben. Laten we onder ogen zien dat het niet vanzelf in ons zit om gastvrij te zijn, uit te delen, een stap terug te doen in welvaart. Muren om Europa en sloten op de deur worden zomaar muren om ons hart, een hart dat zich sluit voor de naaste.

Vergelijk dat eens met de eerste christenen. Dat waren mensen met hart voor hun naaste. Als er een pest-epidemie uitbrak, ging iedereen voor zijn eigen hachje. De christenen bleven en verzorgden de zieken, ook als het hun eigen leven kostte. De economie van Gods rijk verschilt radicaal van het (neo)liberale doel van winstmaximalisatie door het nastreven van eigenbelang. In Gods rijk geldt het omgekeerde: “Geven maakt gelukkiger dan ontvangen.”

Deze wereld heeft christenen nodig die durven leven vanuit de economie van Gods koninkrijk. Dat zijn mensen die “nee” zeggen tegen de stem van realisme en zelfbehoud. Dat zijn tegelijk mensen die geen oplossing hebben voor de problemen van deze wereld. Ik weet niet hoe wij vrede en recht moeten brengen in Irak en Syrië, in politiek instabiele landen in Afrika. Maar we zijn wel geroepen om mensen te zijn met een open hart, die durven geven en gastvrij durven zijn. En die recht doen aan de vreemdeling, aan hun naaste die op de vlucht is. Desnoods ten koste van de eigen welvaart. Desnoods met het risico van aanslagen door IS op kerken in Europa. Deze wereld heeft mensen nodig die niet bang zijn voor de dood, omdat hun leven met Christus verborgen is in God. En Christus heeft de dood overwonnen.

Als je voor de dood niet bang bent, wat is er dan beangstigend aan een economische vluchteling? Aan een toekomst met minder welvaart dan vandaag?

De auteur is assistent-professor systematische theologie aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.