Nu moet niemand de illusie hebben dat de PVV-leider zich iets gelegen laat liggen aan een knorrige opmerking van de minister van Binnenlandse Zaken. Zo’n uitspraak is voor Wilders eerder een aanmoediging om er nog eens een keer stevig overheen te gaan dan dat hij zich matigt.

Harde, ongezouten kritiek leveren op politici en daarbij in bijna onfatsoenlijke woorden de goede naam van de man of vrouw bekladden, is inmiddels een wezenlijk onderdeel van de tactiek van de partij van Wilders. Daarmee weet ze ook mensen te winnen. De scherpe taal verwoordt immers de kritische gedachten die veel burgers hebben over de politici.

Nu is het soms helemaal niet verkeerd om van tijd tot tijd elkaar eens goed de waarheid te zeggen. Dat kan de lucht zuiveren. En het is waar: het ontbreekt politici soms aan duidelijkheid. Mede daardoor vervreemden ze zich van hun kiezers.

Toch zijn er wel grenzen. Kritiek op de boodschap mag, moet zelfs helder zijn. Maar wie daarbij zich verstout om niet de boodschap maar de boodschapper aan te vallen, is per saldo de verliezer. Het politiek bedrijf kan alleen goed functioneren als de woordvoerders respectvol met elkaar omgaan. Dat lijkt Wilders soms te vergeten.

Plasterk zei deze week dat het van groot belang is zuinig te zijn op het huidige politiek bestel. Daarom wil hij ook niet –zoals de PVV wenst– korten op de subsidie die partijen ontvangen. Tijdens het debat waarschuwde de minister dat het op langere termijn zeer nadelig kan zijn als men aanhoudend kritiek levert op het politiek bestel en politici in een kwaad daglicht stelt.

De geschiedenis heeft geleerd dat het inderdaad zeer schadelijk en zelfs gevaarlijk kan zijn om voortdurend met verbale stormrammen te beuken op de democratie. Men behoeft alleen maar de ontstaansgeschiedenis van enkele West-Europese dictaturen te bestuderen. Natuurlijk zal Wilders ontkennen uit te zijn op de afbraak van de democratie. Maar zijn gedrag kan op termijn wel dat effect hebben.

Ook buiten de directe aanhang van de PVV zijn er nogal wat mensen die het niet kunnen nalaten af te geven op het politiek bedrijf in onze democratie. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er soms ook behoorlijk kritiek is te leveren. Politici talmen, blijven eindeloos zoeken naar een compromis, en –helaas, ook dat gebeurt– hebben soms meer oog voor eigen belang dan dat van de gemeenschap.

En toch, vergeleken met andere regeringsvormen is de democratie nog steeds de verkieslijkste; het beste wat er in de gegeven omstandigheden is. Daarom is het bepaald niet verstandig om politici onderuit te halen. Dat eist op termijn een zware tol. Beoordeel politici met respect en vergeet vooral niet: bidden is veel beter dan bashen.