Psalm 55 toegelicht
In een serie artikelen worden 22 onbekende psalmen toegelicht. Vandaag Psalm 55.
Inhoud: David heeft het te kwaad met de vijand die hem met woorden en daden angst aanjaagt. Het woeden is zó hevig dat de dichter wenst als een duif te vluchten naar de woestijn (vers 7-9). Hij smeekt God om gehoor. Laat Hij het gekonkel van de vijanden verstoren! Extra pijnlijk is dat de tegenstand niet komt van zomaar een rivaal. Nee, het is een van Davids vertrouwelingen die zich tegen hem keert. Een vriend, met wie hij alles deelde. Zo erg is de pijn dat David zijn vijanden vervloekt (16): Laat ze een plotselinge dood sterven en „levend ter helle dalen.” In het onrecht dat hem aangedaan wordt, blijft de dichter intussen op zijn God vertrouwen: Hij zal verhoren en recht doen (17-20). David spoort daarom iedere rechtvaardige die belaagd wordt, aan om alle zorg op de HEERE te werpen. Hij onderhoudt en behoedt voor wankelen (23). De mensen met bloed aan hun handen zal Hij echter treffen met het oordeel.
Psalmlied: Théodore de Bèze maakt in 1561 bij Psalm 55 een gedicht: de 23 Hebreeuwse verzen worden gevangen in 84 dichtregels. Ene Maître Pierre verdeelt het gedicht voor het Geneefse psalmboek van 1562 in veertien strofen van zes regels en geeft de psalm een hypoaeolische melodie. Via de vertaling van Datheen (1566) en de berijming van Johannes Eusebius Voet (1764) komt het lied van De Bèze in de berijming van 1773 terecht.
Onbekend: De structuur van Psalm 55 is wat lastig. De verschillende onderdelen lopen door elkaar heen: klacht, vluchtwens, de verraderlijke ‘vriend’, vervloeking, vertrouwen, ‘vriend’. In de berijmde psalm ‘wreekt’ zich dat: de thema’s lopen soms binnen een strofe in elkaar over. Wie bij 1 Petrus 5:7 („Werpt al uw bekommernis op Hem”, een citaat uit Psalm 55) strofe 13 van deze psalm wil opgeven, wordt daarom wellicht afgeschrikt door de twee beginregels over „spies noch zwaard.” In feite is dit weer zo’n psalm waaruit je eigenlijk geen losse versjes kunt plukken. Het lied in z’n geheel zingen vraagt echter een lange adem… De nieuwe berijming (1968) heeft overigens de psalm in ‘slechts’ zeven strofen weergegeven, waarbij ook meer rekening is gehouden met de overgangen.
Beluister instrumentale zettingen van Psalm 55.