Psalm 44 toegelicht
In een serie artikelen worden 22 onbekende psalmen toegelicht. Vandaag Psalm 44.
Inhoud: Alom onbegrip in deze psalm van de Korachieten. Het volk Israël beklaagt zich bij God. Er is grote nood als gevolg van een militaire nederlaag (vers 10-17): God trok niet mee op in de strijd, waardoor de vijand de overwinning behaalde, Israël te schande maakte en als schapen afslachtte. Sterker: God verkócht Zijn volk! En dat terwijl het volk zich van geen kwaad bewust was (18-23): het hield Gods verbond, liet zich niet in met afgoden en vergat God niet. Nog iets: in het verleden hielp God Zijn volk wél (2-9). Hij verdreef de heidenen en gaf Kanaän aan Zijn volk. Dat gaf vertrouwen: boog of zwaard hoefde niet te redden; in Gods Naam zou de overwinning behaald worden. Waarom dan nu dit onrecht? Het volk roept (24-27): „Word wakker, Heere! Waarom slaapt U? Sta op! Red ons vanwege Uw trouw.”
Psalmlied: In het Franse kerkboek is Psalm 44 van de hand van Théodore de Bèze, die een psalmgedicht van 108 regels maakte. Voor het psalmboek dat in 1551 in Genève verschijnt, verdeelt cantor Loys Bourgeois het gedicht in dertien strofen van acht regels –waarbij hij aan het eind vier regels overhoudt– en geeft de psalm een hypomixolydische melodie. Erboven staat als intro (in de vertaling van Datheen): „Dit is een vierigh ghebedt, in den naeme aller gheloouighen, die op veelerley manieren benauwt sijn, omdat se Godts Woort voorghestaen hebben, also Paulus Rom. 8 desen Psalm eensdeels verklaert.” Via Romeinen 8:36 –een citaat uit Psalm 44:23 („Wij zijn geacht als schapen ter slachting”)– wordt in de 16e eeuw deze psalm dus op de eigen situatie betrokken.
Onbekend: Gemeenten die het ”Dienstboek” hanteren, vinden soms Psalm 44 als introïtuspsalm voorgeschreven. Verder valt dit lied in de categorie ”onbekend”. Dat kan niet echt aan de melodie liggen; die van de graag gezongen Psalm 103 is vergelijkbaar. Het zal de inhoud zijn die terughoudend maakt: ‘oorlogstaal’ in de eerste strofen, klacht en ‘beschuldiging’ aan het adres van God (dat begint ongelukkigerwijs halverwege strofe 5) en betuiging van onschuld. Deze psalm kan echter –mits uitgelegd– tegenwicht bieden aan de veelvoorkomende gedacht dat het dienen van God voorspoed brengt.
Beluister instrumentale zettingen van Psalm 44.