Arend N. C. van der Kruk, hoofdorganist en dirigent van de Grote Kerk te Monster, maakte een boek met alle 150 psalmmelo­dieën. Boven de melodienoot staat de letter van het bijbehorende akkoord. Het boek kwam onlangs uit bij uitgeverij Boekencentrum en kan gebruikt worden met keyboard, piano, orgel of gitaar – in gezinnen, op club of in diensten. „Binnen en buiten de kerken van welke doleantie ook, neemt het vrije lied een belangrijke plaats in”, licht Van der Kruk toe. „Liederen uit de boeken zoals ”Opwekking” en ”Op toonhoogte” zijn binnen bijna elke kerkelijke gemeenschap mateloos populair. Onder andere komt dit door de notatie met akkoorden. Bij het nieuwe muziekboek ”Psalmen met akkoorden” zijn nu ook psalmmelodieën met deze akkoordsymbolen genoteerd.”

Orgel loopt bij ons beter dan piano, maar we zijn dan ook in orgel gespecialiseerd, zegt Arjan Kuiper van de muziekafdeling van uitgeverij Den Hertog in Houten. Bij hen verschenen vier delen in de serie ”Tot uw dienst…”, met eenvoudige bewerkingen over psalmen en gezangen voor piano, geschreven door Roeland de Reuver. Een aantal bewerkingen is ontstaan binnen De Reuvers lespraktijk. Hij heeft ervoor gekozen verschillende speeltechnieken en stijlen te gebruiken.

Ook in de twee delen liedimpressies voor piano van Den Hertog, geschreven door de Edese musicus Leander van der Steen, werden psalmbewerkingen voor piano opgenomen. „Als ik mij al improviserend voorbereid op concerten en zangavonden komen er muzikale ideeën en schetsen, die ik op een later tijdstip uitwerk”, schrijft Van der Steen in het vooraf bij deel 2. In zijn bundel ”Quatre Mains” staat een stuk voor vierhandig piano over Psalm 116.

Martien van der Zwan schreef twee bundels met psalmbewerkingen. Muziekvoorbeelden zijn in te zien op zijn website, waar de bundels ook besteld kunnen worden.

Makkelijk

Bij leerlingen uit de gereformeerde gezindte is de behoefte groot om óók op de piano psalmen te kunnen spelen, constateerde musicus Arie Loonstra uit Ede. Het was voor hem de aanleiding om een bundel met negentien psalmbewerkingen te schrijven. Het boek is geschikt voor elke leeftijd en kan ook gebruikt worden in de lespraktijk, aldus Loonstra. „Ik heb verschillende niveaus toegepast, van gemakkelijk naar moeilijk.” Het boek is online te bestellen op Loonstra’s website, waar ook voorbeelden zijn te zien.

Cor van Dijk van uitgeverij Cantique uit Rijssen geeft aan dat vooral de eenvoudige bewerkingen goed lopen. „De boeken van Gerrit Koele bijvoorbeeld liggen goed in het gehoor en hebben een beperkte moeilijkheidsgraad. We hebben van Koele een aantal deeltjes uitgegeven, waar de psalmen 6, 21, 22, 42 en 45 in zijn opgenomen. We publiceren op de website ook een notenvoorbeeld, zodat mensen een indruk krijgen van het stuk. De bewerkingen voor gevorderde spelers lopen duidelijk minder goed.”

Van Dijk ziet dat er in de gereformeerde gezindte meer aandacht voor de piano is dan vroeger. Toch denkt hij niet dat de piano het harmonium van toen gaat vervangen. „Je ziet eerder dat men overstapt op gitaar.” Cantique heeft ook muziek van Dick Sanderman voor piano uitgegeven, vaak in combinatie met andere instrumenten. Psalmbewerkingen alleen voor piano zitten hier nog niet bij, zegt Van Dijk. „Ik zou wel benieuwd zijn hoe dat zou lopen.”

Dirk Zwart schreef twee bundels pianobegeleidingen bij de psalmen, waarmee het grootste gedeelte van de melodieën beschikbaar is. Het gaat om zettingen zonder voor- en naspelen van meer dan honderd psalmen. De bundels zijn uitgekomen bij zijn eigen muziekuitgeverij Nootzaak.

Zwart constateerde dat er in kerken regelmatig op de piano wordt begeleid. „De piano heeft niet mijn eerste voorkeur waar het gaat om gemeentezangbegeleiding”, schrijft hij in het voorwoord, „maar is daar anderzijds ook niet helemaal ongeschikt voor.” (…) „Ik heb gekozen voor tamelijk ‘gewone’ begeleidingen, die dicht liggen bij de manier van begeleiden zoals men dat op een orgel zou doen, en die de gemeentezang zo veel mogelijk ondersteunen.”

De grootste handicap voor een pianist bij samenzangbegeleiding is het ontbreken van het orgelpedaal, waarmee organisten de bas spelen. Zwarts pianozettingen gaan ervan uit dat de pianist met zijn linkerhand de basnoot speelt, eventueel verdubbeld voor de stevigheid, terwijl de rechterhand de tenorstem erbij neemt. Over pianozangbegeleiding van de gemeente schreef hij in 2009 in het tijdschrift EREdienst, jaargang 35 nr. 5, een uitvoerig artikel, dat te vinden is op zijn website dirkzwart.com.

Meer in de gospelsfeer komen we met de psalmbewerkingen van The Psalm Project. Van de website van The Psalm Project kan een aantal psalmbewerkingen worden gedownload. Het betreft uitvoerige omspelingen van de melodie, eenstemmig genoteerd, met bijbehorende akkoordsymbolen die op piano of gitaar gespeeld kunnen worden. Organisten zouden een bewerking van The Psalm Project eens kunnen uitproberen in de dienst.

Boudewijn Zwart uit Nijkerkerveen presenteert op 1 december zijn eerste piano-cd ”Psalmen Davids”. Bladmuziek van deze bewerkingen in diverse stijlen is nog niet beschikbaar. Zwart overweegt de bewerkingen in de toekomst uit te geven, liet hij onlangs in deze krant weten.

Uitgeverij Promusic uit Nunspeet publiceert vooral bladmuziek voor koren, zegt Arjan Post desgevraagd. Wel is er een bundel met twintig psalmen in het fonds, geschreven door Gezinus Veldman. Post: „Het zijn eenvoudige bewerkingen, met een voorspelletje en een koraal, twee- of driestemmig. Echt voor mensen die nog nauwelijks iets kunnen spelen. De bedoeling is er nog een deeltje aan toe te voegen.”