De Leeuwe rondde afgelopen tijd in negen geannoteerde delen de vertaling van de Berachot af, meldde de joodse nieuwsdienst JTA maandag. De Leeuwe is van plan om de gehele Talmoed te vertalen in het Nederlands. Een monsterklus omdat de Talmoed in de oorspronkelijke taal, het Hebreeuws en Aramees, ruim 3 meter omvat. Het moet de eerste Nederlandse, geannoteerde vertaling van de verzameling commentaren worden.

Vijf jaar geleden begon de bedrijfsarts De Leeuwe met het vertaalproject. Hij vertelde toen aan deze krant dat hij door het geven van Talmoedlessen merkte dat de kennis van de Talmoed in Nederland terugliep. Door het slechten van de taalbarrière hoopt hij daarin een keer te brengen. Ook wil hij de gedachtenis aan zijn vader in ere houden.

Friesland kende net als Amsterdam in het verleden een uitermate bloeiende joodse gemeenschap. Slechts 200 Friese joden overleefden de Tweede Wereldoorlog. De meesten emigreerden naar Israël. Ook De Leeuwe wil emigreren, al hoewel het daar de afgelopen vijf jaar niet van gekomen is. Hij woont met zijn vrouw momenteel zowel in Leeuwarden als in Amstelveen.

De joodse gemeenschap is aan het uitsterven in Leeuwarden, stelt hij. De helft van de 52 joden in de Friese stad is ouder dan 60 jaar. Het verleden van de holocaust die de joodse gemeenschap heeft gedecimeerd, draagt De Leeuwe met zich mee. „Het voelt als een tragedie, het gevoel van verlies van iets unieks dat nooit zal terugkeren.”

Lees hier het interview uit 2008 met De Leeuwe.