Al in 1909 verscheen de eerste uitgave van De Waarheidsvriend, maar het jubileum werd toch niet in 2009 gevierd. In de oorlog is het blad namelijk enkele jaren niet verschenen. Maar om het blad zelf gaat het niet. Vergunst: „In dit jubileumjaar willen we vooral aandacht geven aan de boodschap van De Waarheidsvriend. We kijken onder meer terug op honderd jaar Waarheidsvriend door iedere maand een decennium te bespreken in het blad. Op dit moment hebben we de eerste twee decennia gehad.”

Dr. W. Verboom, emeritus hoogleraar vanwege de Gereformeerde Bond, besprak het tweede decennium in het nummer van 15 maart. ”Zoeken naar eigen identiteit”, is de kop van het stuk dat gaat over de jaren twintig. Er komen in die jaren, aldus dr. Verboom, meer orthodoxe predikantsplaatsen in de Nederlandse Hervormde Kerk en er worden kerken gebouwd en vergroot. Ook thema’s zoals het vrouwenkiesrecht en reorganisatieplannen binnen de kerk komen aan de orde.

Is het blad van karakter veranderd, in de afgelopen honderd jaar? „Nee”, stelt Vergunst, die inmiddels elf jaar hoofdredacteur is. „Niet wezenlijk. We richten ons in de eerste plaats op de kerk, met hetzelfde doel als waarvoor de Gereformeerde Bond werd opgericht: voor het welzijn van een belijdende kerk.” De thema’s zijn er ook naar. „We letten op wat er op de synode van de Protestantse Kerk in Nederland gebeurt, op wat er in de breedte van de kerk speelt. Daarom krijgen alle 155 synodeleden een gratis exemplaar toegestuurd. Het doel van De Waarheidsvriend is –naast de toerusting van ambtsdragers en gemeenteleden– de betrokkenheid van de lezer op de kerk te stimuleren.”

Die betrokkenheid is in de Protestantse Kerk –en was vroeger in de Hervormde Kerk– niet vanzelfsprekend, weet Vergunst. „De link tussen De Wekker en de Christelijke Gereformeerde Kerken, en de link tussen De Saambinder en de Gereformeerde Gemeenten is sterker aanwezig. Er zijn in hervormd-gereformeerde gemeenten trouwe kerkgangers die nog nooit van De Waarheidsvriend gehoord hebben.”

De redactie heeft zich om deze reden als doel gesteld om in het jubileumjaar de bekendheid van het orgaan van de Gereformeerde Bond te vergroten. Daarom gaat De Waarheidsvriend drie keer „het land in.” Op 12 april wordt het spits afgebeten in Middelharnis. ’s Middags is er een bustour door de omgeving, waar vooral oudere abonnees aan zullen deelnemen, verwacht Vergunst. Vervolgens is er samenzang in de hervormde kerk van het Zuid-Hollandse dorp, waarna een dvd wordt getoond over de productie van het weekblad, van de redactievergaderingen tot het moment dat De Waarheidsvriend bij de abonnees op de mat valt. Tijdens het avondprogramma gaan redactieleden in gesprek met de lezers en zal de hoofdredacteur over de missie van het blad spreken. „Het moet een interactieve avond worden, waarin ook de dank aan de Heere wordt geuit voor Zijn zegen en trouw in deze eeuw.” De avond wordt afgesloten met een meditatie door ds. C. H. Hogendoorn uit Oud-Beijerland.

Abonnementen

Ondanks de economische crisis en de ontlezing in de maatschappij, gaat het goed met de honderdjarige. Eind 2009 werd de 10.000e abonnee verwelkomd, en het blad groeit nog steeds. Rond de kerkscheuring in 2004 zijn er volgens de hoofdredacteur niet veel opzeggingen geweest. „Mensen die zich niet herkenden in de kerkelijke lijn van de Gereformeerde Bond hadden in de jaren voor 2004 al opgezegd. Overigens wordt ons blad ook buiten de Protestantse Kerk gelezen.”

In 2007 kwam er een einde aan het eveneens hervormd-gereformeerde Gereformeerd Weekblad. „Ook daarvandaan zijn er abonnees bij ons gekomen. Maar de teloorgang van het ene werkt niet direct groei van het andere weekblad in de hand.” Hoe komt het dan dat De Waarheidsvriend groeit? „Ik noem vier dingen. Ten eerste moet je een duidelijk profiel hebben. De lezer weet waarvoor wij staan wat identiteit en journalistieke aanpak betreft. Ten tweede proberen we op thema’s en op vragen in te gaan die bij de lezers leven. Uiteraard zijn er ook onderwerpen die we zelf op de kaart zetten, want we hebben tenslotte als doel de inhoud van de belijdenis binnen de kerk te ontsluiten. De relatie met de gemeenten is in de derde plaats van groot belang. Daarom richten wij ons op thema’s waar jonge mensen mee zitten, zoals de invulling van de eredienst, de werkende vrouw, internetverslaving. Als vierde punt noem ik het woord passie. De boodschap waar je voor staat, moet doorklinken in je product.”

Dat product heeft enkele jaren wel een andere uitvoering gekregen. Sinds 2006 komt De Waarheidsvriend in A4-formaat op de markt. En met veel foto’s. Hierop is eigenlijk alleen maar positief gereageerd, aldus Vergunst. „Ik sprak één vrouwelijk synodelid dat erg tegen deze verandering was. Zij vond dat het woord alleen het moet doen.” Wil het blad met zijn nieuwe uitstraling nu ook naar een ander format, misschien dat van een glossy? „Nee, wij zullen geen glossy gaan maken. Het gaat om de boodschap. Maar omdat die boodschap waardevol is, verdient zij een goede vormgeving.”

In 2007 kwamen er –voor het eerst in de geschiedenis van het blad– twee redactieleden bij die geen lid zijn van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. Verder werden de artikelen gemiddeld wat korter. „Het is voor de scribenten een uitdaging om minder wijdlopig te zijn, zonder te versimpelen. We houden series bewust kort, drie afleveringen is het mooist. Verder kiezen we ervoor om iedere week te blijven verschijnen, met 24 pagina’s. Dat houdt het blad leesbaar, men komt er anders niet aan toe om de hele Waarheidsvriend door te nemen.”

Toekomst

De naam van het weekblad is sinds 1909 nooit veranderd. Komt deze anno 2012 niet wat vreemd over op lezers die niet met het blad vertrouwd zijn? „Mensen vinden het vooral een mooie naam”, aldus Vergunst. „De naam refereert aan Johannes 14:6, waar Jezus zegt: „Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven”, en uit Johannes 15:14: „U bent Mijn vrienden, als u doet wat Ik u gebied.” Het gaat om de geloofsgehoorzaamheid aan Hem Die de Waarheid is.”

53 jaar abonnee

A. Terlouw (84) uit Middelharnis leest De Waarheidsvriend al 53 jaar. „Sinds oktober 1958”, weet hij. „Op dat moment kwam ik in de kerkenraad en werd mij een halfjaar een abonnement aangeboden.” Terlouw leest het blad helemaal, van begin tot eind. „De laatste tijd komen er meer stemmen aan het woord, terwijl er vroeger meer lange redactionele stukken in stonden.”

Terlouw herinnert zich dat er vroeger verschillende artikelen uit De Waarheidsvriend werden gebundeld. „Zo heb ik een prachtige bundel van ds. L. Kievit uit 1979. ”Vertrouwen en verwachten”, heet het. Die man had zo’n eigen taalgebruik.”

Waar gaat het volgens Terlouw in De Waarheidsvriend vooral om? „Het staan voor de gereformeerde leer. Maar je kunt je gelijk afvragen: Hoe breed is ”gereformeerd”? De Waarheidsvriend moet wel uitkijken dat het geen advertentieblad wordt. Daar is het blad niet voor.” Op 12 april is er een jubileumbijeenkomst in Middelharnis. Daar is Terlouw ook van de partij. „Maar ik ga niet mee met de bustour; het eiland ken ik inmiddels wel.”

1 week abonnee

H. R. Pastoor (32) uit Hasselt heeft sinds vorige week een abonnement op De Waarheidsvriend. „Sinds kort ben ik ouderling in de hervormde gemeente te Hasselt en daarom leek het mij goed om op de hoogte te blijven van actuele thema’s die in De Waarheidsvriend besproken worden. Ook kan ik via het weekblad de kennis opdoen die nodig is bij het ambtelijke werk.”

De van oorsprong gereformeerd vrijgemaakte Pastoor kende De Waarheidsvriend alleen van horen zeggen. „Ik vind het heel bijzonder dat een blad als dit honderd jaar bestaat. Het betekent dat het de geslachten is doorgegaan.” Volgens Pastoor kan De Waarheidsvriend ook samenbindend werken. „En het kan je scherp houden.”

„Door trouw aan het Woord te zijn, kan De Waarheidsvriend een positief-kritisch geluid laten horen. Christus staat daarbij centraal. De christocentrische boodschap van het blad spreekt mij het meest aan. Verder vind ik het mooi om de ervaringen te lezen van mensen die in de zending actief zijn. En omdat bijna alle jaargangen online te vinden zijn, is De Waarheidsvriend ook nog eens een prachtig naslagwerk.”

Digitaal archief

Het archief van De Waarheidsvriend is ook digitaal te doorzoeken. Zowel op de website van het weekblad zelf als op de website Digibron, het kenniscentrum van de gereformeerde gezindte.