Dr. H. Klink, predikant te Hoornaar, hield dinsdag in de Agnietenkapel te Gouda een lezing over het recent vertaalde boek ”Het rode paard” van de Italiaanse schrijver Corti. Hij betoogde dat het een boek is tegen het communisme. Het laat ook de kracht van het christendom zien in extreme omstandigheden. Klink heeft zich intensief in het boek verdiept en heeft ook de Nederlandse uitgave ervan begeleid. Boekhandel Smit te Gouda had de promotie van het boek georganiseerd.

Klink kwam jaren geleden het boek op het spoor in Frankrijk, toen hij een lezing moest houden in Dijon. „Na afloop kwam een boekhandelaar uit Lausanne me tegemoet en beval me ”Het rode paard” aan. „Dit moet jij lezen”, zei hij naar aanleiding van mijn lezing. Ik las het boek in een Franse vertaling in de zomervakantie in Engeland. Ik was buitengewoon onder de indruk.”

Het bedankbriefje dat Klink na de vakantie schreef aan de boekhandelaar, belandde niet alleen op het schrijfbureau van Corti, maar ook in een boek over Corti. De rooms-katholieke Corti schreef trouwens Klink een brief terug. Klink: „Ik vond die brief mooi. Er zat een cadans in, al kon ik toen nog niet goed Italiaans lezen.”

Een van de vertaalsters van het boek, Cora Leek, leest de brief voor in het Italiaans en vertaalt de woorden vervolgens. Klink wordt daarin loffelijk bedankt. „De Heer zal u compenseren.” Ook wordt hem gevraagd de groeten te doen aan zijn vrouw en zes kinderen. Klink: „Corti schrijft letterlijk over mijn „nest” van zes kinderen. Tot zijn verdriet bleven Corti en zijn vrouw kinderloos.” Klink ging zo’n vier jaar geleden voor het eerst bij Corti op bezoek.

Het Italiaanse dorpje waar een deel van het boek zich afspeelt is Nomana. Dat staat voor Besana, een dorpje boven Milaan. Het boek heeft twee hoofdpersonen, Ambrogio en Michele. Zij hebben beiden iets autobiografisch, aldus Klink.

De jongens worden met nog enkele anderen aan het begin van de Tweede Wereldoorlog uit Nomana gerekruteerd om dienst te doen voor Italiaanse legerdivisies in Rusland. „Michele bidt er zelfs voor om naar Rusland te mogen. Hij wil zien hoe een land, dat zegt zonder God te kunnen stellen, het er van af brengt.

In Rusland maken ze veel ontberingen mee en wordt het slecht gedisciplineerde leger gedecimeerd door honger, kou en vijandelijk vuur. „Als de resten van het leger terugkomen in Italië, worden de soldaten verzorgd door verpleegsters. De verademing zit ‘m daarin dat het christenen zijn. Je voelt, dat wil Corti aangeven, dat het christelijke geloof tegen die donkere achtergrond geweldig oplicht als een troost en zegen.

Een andere boodschap die Corti meegeeft, is het gevaar voor het communisme. „Michele wordt het in het boek gevangen genomen door de Russen. Hij voelt zich verplicht om na de bevrijding te vertellen wat het communisme inhoudt: in naam daarvan zijn duizenden mensen uitgemoord of uitgehongerd. Maar niemand luistert. Zo zag Corti met lede ogen aan hoe het communisme na de oorlog in Italië veld won.”

Corti zag dat Italië in hoog tempo veranderde. „Het land verliet wat Corti van jongsaf aan had ingedronken: het christelijk geloof.” Dat stond in contrast met de kracht van het geloof in moeilijke oorlogsomstandigheden, zo staat in het boek: „Het was niet moeilijk het geloof te bewaren, het was eigenlijk zeer gemakkelijk. We hoefden wat het fascisme en het communisme aanrichtte als ideologie, maar te vergelijken met wat wij van huis uit hadden meegekregen en de keuze was niet moeilijk meer. Wij kozen, ja wij állen, voor het christelijke geloof dat wij meekregen. Want twee dingen stonden voor ons vast, het één zo vast als het ander: onze moeders houden van ons en vooral: God bestaat.”

Klink prijst de schrijver omdat hij beschrijft hoe verliefdheid en vriendschap in eerste instantie draaien om zielsverwantschap. Seksuele gemeenschap hebben de jongens en meisjes niet met elkaar. En het niet zo diepe huwelijk van Ambrogio zou hem later zijn opgebroken, als zijn trouw het niet had gewonnen. „Corti raakt hier aan de stijgende echtscheidingspercentages na de oorlog. Hier komt het verhaal overigens ook naar een climax. Maar die vertel ik niet.”

”Het Rode Paard” verscheen in 1983 onder de naam ”Il Cavallo Rosso”. Een kleine uitgever in Milaan, Ares, durfde de stap te zetten om het uit te geven. Volgens Klink was het een riskant waagstuk, omdat het boek tegen het communisme ingaat. Het communisme is in Italië nog steeds actueel en bepaald geen beladen begrip, aldus de predikant. „Zo’n kritisch boek was dus niet bon ton.”

Eugenio Corti (1921) schreef het boek in tien jaar tijd. Hij verkocht daarvoor zijn fabriek en wijdde zich aan zijn levenswerk. Het boek bestaat uit drie delen, met namen ontleend aan Openbaringen 6 en 22: het rode paard, het vale paard en de levensboom.

Het boek is inmiddels vertaald in onder andere het Frans, Roemeens, Japans, Tsjechisch en in een minder sterke Engelse vertaling, volgens Klink. Twee vertalers hebben het boek in het Nederlands vertaald. Het boek is uitgegeven door uitgeverij Wever van Wijnen en telt 1373 bladzijden.

In al die jaren heeft het boek nog weinig bekendheid gekregen in Italië, al zijn er veel drukken verschenen. „In de rooms-katholieke wereld is er wel meer aandacht gekomen voor Corti. Corti heeft overigens verschillende prijzen gekregen. Ook is hij voorgedragen voor de Nobelprijs voor de literatuur. Hij kon daar wel om lachen, zei hij. „Die prijs krijg ik nooit, want een christen krijgt die niet.””