Het huidige meldpunt, Hulp & Recht in Utrecht, bleek volstrekt niet voorbereid op de hausse aan klachten afgelopen jaar. In totaal kwamen 1850 meldingen binnen, terwijl Hulp & Recht er normaal zo’n 20 per jaar verwerkt.

De onderzoekscommissie-Deetman pleit er nu voor Hulp & Recht te vervangen door een organisatie die bestaat uit een klachtencommissie, een meldpunt en een professioneel kwaliteitscentrum. Die kan slachtoffers van seksueel misbruik zo nodig doorverwijzen naar hulpinstanties. Deze maatregel zal ertoe leiden dat mensen die als kind zijn misbruikt niet alleen meer aandacht krijgen, maar ook betere hulp.

Het rapport van de commissie-Deetman bevat nog meer waardevolle adviezen. Zo zou de kerk er goed aan doen zich niet te beroepen op de verjaring van misbruikzaken. Diepe wonden die in het verleden zijn geslagen, hoe lang geleden ook, moet de kerk altijd proberen te helen. Een collectieve regeling voor schadevergoedingen voor slachtoffers van seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk kan daarbij helpen.

Uit het rapport blijkt dat de commissie-Deetman goed heeft geluisterd naar de kritiek op de manier waarop de Rooms-Katholieke Kerk is omgegaan met het seksueel misbruik. Te vaak werden schrijnende gevallen van misbruik binnen de muren van kerken, kloosters en internaten gehouden.

In de beeldvorming heerst sterk de opvatting dat binnen de Rooms-Katholieke Kerk een doofpotcultuur bestaat. De kerk zou er goed aan doen de deuren en ramen wat verder open te zetten. Ter wille van de slachtoffers. De Rooms-Katholieke Kerk dient misbruik van geestelijk gezag te allen tijde met kracht af te wijzen en te bestraffen. Uiteraard geldt dat laatste ook voor protestantse kerken. Slachtoffers van seksueel misbruik moet zonder enige terughoudendheid de helpende hand worden geboden.

Deetman brak daarom terecht een lans voor meer openheid en transparantie. Een kerk die haar vertrouwen in de samenleving wil herstellen, kan de behandelingen van klachten over seksueel misbruik niet binnenskamers houden. Een eerste goede stap zou kunnen zijn om alle disciplinaire maatregelen die tegen daders zijn genomen openbaar te maken.

Dat zou een krachtig signaal zijn.

Waar de onderzoekscommissie niet over spreekt, maar wat de Rooms-Katholieke Kerk wel zal moeten overwegen, is of ze collectief schuld moet belijden over de vele gevallen van seksueel misbruik. Tegenover de honderden mensen die een klacht hebben ingediend, maar ook tegenover hen die (nog) zwijgen. Voor veel slachtoffers zal het excuus dat de Nederlandse bisschoppen gisteren schriftelijk uitspraken, onvoldoende zijn.

Het laatste woord is uiteindelijk aan de bisschoppen. Ze zouden er goed aan doen de adviezen van Deetman ter harte te nemen.