De uitslag van de stembusgang kwam nauwelijks als een verrassing. Dat de Republikeinen een forse winst zouden boeken, stond al bij voorbaat vast. De vraag was alleen nog hoeveel zetels zij op de Democraten zouden veroveren.

De winst van de Republikeinen weerspiegelt de diepe onvrede die er bij de Amerikaanse burger leeft over het beleid van de regering-Obama. Een zittende president kan herkozen worden, zelfs als hij een geldverslindende oorlog in Irak voert – neem het voorbeeld van George W. Bush. Maar als het economisch slecht gaat en de overheid zich te veel met de zaken van haar onder­danen gaat bemoeien, worden de kiezers boos en straffen ze Washington af.

En dat is precies wat er dinsdag is gebeurd. Dat Obama –met steun van zijn Democratische meerderheid in Huis van Afgevaardigden en Senaat– 30.000 extra militairen naar Afghanistan stuurde en een begin maakte met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Irak, was nauwelijks onderwerp van discussie bij het Amerikaanse publiek.

Maar het miljarden kostende steunpakket om de economie te stimuleren en de omstreden hervorming van de gezondheidszorg, die burgers verplicht zich tegen ziektekosten te verzekeren, vinden veel Amerikanen te veel indruisen tegen het aloude idee van een terugtredende overheid die een zo klein mogelijke vinger in de pap van burgers en bedrijfsleven heeft.

De Republikeinen hebben handig gebruiktgemaakt van dat typisch Amerikaanse gevoel dat de regering zo veel mogelijk op afstand moet blijven. Keer op keer hamerden zij erop dat de overheid veel te groot werd en veel te veel geld uitgaf.

Obama heeft op zijn beurt nagelaten om eenheid in het Amerikaanse Congres te bewerkstelligen, door consensus tussen Democraten en Republikeinen te zoeken bij de behandeling van ingrijpende wetsvoorstellen. Dat kón hij ook doen, met een comfortabele meerderheid in Senaat en Huis, maar nu plukt hij wel de vruchten van dat beleid.

Met een Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden zal ongetwijfeld een forse rem op het voortzetten van de liberale agenda van Obama worden gezet. Dat is enerzijds winst. Maar het kan ook betekenen dat de Verenigde Staten terugkeren naar de jaren waarin de debatten in Huis en Senaat alleen maar door bittere partijpolitieke tegenstellingen werden gekenmerkt.

In een tijd waarin het de VS economisch bepaald nog niet voor de wind gaat, zal die samenwerking juist essentieel zijn om zaken als begrotingsbeleid, financiële regulering en beteugeling van de staatsschuld op orde te krijgen.

Overigens zal de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden zeker niet altijd automatisch betekenen dat de Grand Old Party nieuwe wetsvoorstellen erdoor kan krijgen. Afgezien van het feit dat ook de Senaat zich over wetgeving buigt, is de verdeeldheid binnen de Republikeinen aanzienlijk.

Intussen dient het Congres in de huidige samenstelling nog twee maanden uit. En dat zijn niet zomaar twee maanden. Alle belastingverlagende maatregelen die onder president Bush tot stand kwamen, lopen per 
1 januari af. In december eindigt een plan dat voorzag in extra uitgaven voor de federale overheid. En naar alle waarschijnlijkheid komt het Pentagon voor het einde van het jaar met een advies over het voortzetten van het huidige beleid rond homo’s in het leger, een advies dat als belangrijke graadmeter voor de politieke besluitvorming rond dit thema wordt gezien.

Het is de grote vraag of Amerikaanse politici voor januari hun vingers aan deze gevoelige issues durven te branden. Als ze het niet doen, is nu al wel duidelijk hoe het Huis van Afgevaardigden met deze kwesties zal omgaan.