De geestelijke nazaten van Teellinck zijn in Haamstede vooral te vinden in de gereformeerde gemeente. Het meest opvallend aan het kerkgebouw is zijn de witgesausde muur en een roosvenster. De kerk kan, met de nevenruimte erbij, 
450 mensen bevatten. In de zomer gebeurt dat, in de winter niet.

Wat identiteit betreft, is de gemeente een enclave, zegt W. A. Muilwijk, scriba van de kerkenraad. De gemeente onderhoudt geen contacten met de hervormde gemeente, de gereformeerde kerk of de rooms-katholieke kerk in het dorp. De contacten met de christelijke gereformeerde kerk zijn spaarzaam. „Helaas is deze gemeente in de loop van de jaren steeds verder van ons af komen te staan”, verzucht Muilwijk.

De gereformeerde gemeente in Haamstede is ontstaan in 1903, enkele jaren voor de totstandkoming van het kerkverband, de vereniging van ledeboerianen en kruisgezinden in 1907. Haamstede koos toen voor ds. L. Boone, die niet meeging met de kerkfusie, en werd oud gereformeerd. Na de dood van ds. Boone sloot de Schouwse gemeente zich –in 1934– alsnog aan bij de Gereformeerde Gemeenten.

De gemeente krimpt, het grote aantal kerkgangers in de zomer ten spijt. Telde ze in de jaren 70 nog meer dan 200 leden, nu zijn dat er circa 140. „De jeugd trekt weg”, constateert Muilwijk. „Er is hier in de omgeving geen werk voor hen. Ook het feit dat Haamstede geen reformatorische basisschool heeft, speelt onze gemeente parten. De reformatorische basisscholen in het oosten van Schouwen-Duiveland zijn te ver weg.”

In de winter is het kerk­gebouw met ruim honderd kerkgangers lang niet vol, ook niet als de vouwwand gesloten is. In de zomer verandert het beeld volledig. Dan herbergt Haamstede honderden vakantiegangers. Een aantal van hen zoekt op zondag rust voor het hart aan de Ankerweg.

In de vakantietijd zitten de kerkgangers tot in de consistorie. De kerkenraad probeert dan elke zondag een predikant op de kansel te hebben, maar dat lukt niet altijd. „We hebben een pastorie die de kerkenraad aan de predikant kan aanbieden voor vakantie. Daarvoor is helaas minder belangstelling dan vroeger, omdat ook andere vacante gemeenten dat in toenemende mate doen.”

De vakantiekerkgangers komen vanuit de verre omtrek. „Het is een oecumenisch gezelschap”, licht Muilwijk toe. „Doordat er in de omgeving geen vergelijkbare reformatorische kerk is, komen ze vanuit allerlei denominaties naar ons toe. Ook kerken hier jeugd­groepen van de Gereformeerde Gemeenten die met vakantie zijn, de Daniëlkampen. Verder zijn er gehandicapten van onze kerk die in groepsverband vakantie houden en de diensten bezoeken.”

Speciaal voor de vele vakantiegangers is in 1973 een gedeelte bij de kerk aangebouwd. In de winter doet de ruimte dienst voor catechese. In de zomer staat die vol stoelen en is de vouwwand open. Kerkgangers kunnen daar vrij gaan zitten.

In het oude gedeelte moeten ze wachten tot het groene lampje gaat branden, tien minuten voor de dienst begint. „Waarom zou je de mensen die de gemeente in stand houden het risico laten lopen dat ze naar huis moeten en de mensen die geen bijdrage leveren, laten zitten?”

De waardering van de gasten is niet altijd even groot, vindt de scriba. „Bij het collectegeld zitten in deze periode veel dubbeltjes en 20 centstukken. Kortom: de collecteopbrengst staat niet in verhouding tot het aantal mensen.”

Muilwijk vindt het jammer dat hij weinig contact heeft met de gasten. Hij begrijpt het wel een beetje, omdat er geen gelegenheid is om koffie te drinken na de dienst. De ruimte waar dat zou kunnen gebeuren, wordt namelijk in beslag genomen door de extra stoelen.

Toch zou hij graag van vakantiegangers horen hoe ze de diensten ervaren. „Hier wordt een gunnende prediking gebracht, waarin Christus centraal staat. Mensen die daarover willen praten zijn van harte welkom.”

In de serie ”Kerken langs de kust” verkennen kerkredacteuren deze weken de kuststrook. Hoe ziet het kerkelijk leven eruit, van Den Helder tot Cadzand? Acht afleveringen. 
Vandaag deel 7.