Via de krant discussiëren over opvoeding, dat is een goede zaak. Zo zetten we elkaar aan het denken. Sinds kort gaat het over de pedagogische tik. Een onderwerp dat zorgt voor verhitte hoofden en sterk uiteenlopende reacties. Er zijn voorstanders en tegenstanders. Ik reken me bij de laatste categorie. Ik heb daarvoor twee redenen.De eerste reden om tegenstander van de tik te zijn is dat ik betwijfel of we in de Bijbel worden opgeroepen tot het geven van een tik aan onze kinderen. Voorganger G. Goldschmeding uit Amersfoort beveelt het slaan met een stok aan omdat in het Bijbelboek Spreuken staat dat je je zoon de roede niet mag onthouden. Ook ds. C. Maris (”Pedagogische tik gebaseerd op de Bijbel”, RD van zaterdag) zet teksten uit Spreuken letterlijk over naar onze tijd, terwijl hij terugdeinst voor een tekst uit Deuteronomium 21 over het stenigen van een wederspannige zoon. Zou het Gods bedoeling zijn dat wij zo Zijn Woord gebruiken? Ik ben geen theoloog, maar het lijkt mij onverantwoord Bijbelgebruik als we met een zekere willekeur teksten uitzoeken om onze mening over allerlei hedendaagse vraagstukken bevestigd te zien.

Hardhandig

Ik heb geen enkele behoefte om Bijbelse begrippen als autoriteit, kastijding, straf en tuchtiging aan de kant te zetten. Van harte onderschrijf ik dat correctie bij een christelijke opvoeding hoort. Waar ik wel moeite mee heb is dat ds. Maris met een verwijzing naar Hebreeën 12 de tuchtiging als iets hardhandigs omschrijft. Is het theologisch verantwoord om naar eigen inzicht tuchtigen in verband te brengen met hardhandigheid? Weten we zeker dat de Heere de teksten over tuchtiging en straf echt bedoeld heeft als een opvoedkundig advies voor ons om onze kinderen met slaan te straffen?

Mijn tweede reden om tegen een tik te zijn is dat ik het pedagogische gehalte van menige tik betwijfel. Want bij wie lukt het om die tik „beheerst en met verdriet in het hart” te geven, zoals ds. Maris het verwoordt? Hebben wij onszelf echt zo goed in de hand? Het is moeilijk om dit goed te onderzoeken, maar in gesprekken valt het me op dat ouders regelmatig benoemen dat ze een tik meestal niet op een weloverwogen manier geven, maar min of meer uit drift of verlies van controle.

Het is een gegeven dat veel ouders hun kind wel eens een tik geven. Het zij zo, opvoeden is ook niet makkelijk Maar dat ze op zulke momenten het gevoel hebben goed bezig te zijn, dat wil er bij mij niet in. Laten we elkaar als opvoeders ondersteunen om andere vormen van correctie en straf te bedenken. Als een kind van twee jaar voor de zoveelste keer naar de bloemenvaas grijpt, kun je toch beter zijn hand vastpakken en weghalen in plaats van wegslaan!

Dan is er nog het aspect van een voorbeeld zijn als ouder. Wat geef je je kinderen mee? Ik zal de pedagogische tik niet een vorm van geweld noemen, maar misschien is het wel een eerste stap in die richting. Boosheid uiten is op zo veel andere manieren mogelijk. Corrigeren en straffen ook. We moeten ons verre houden van agressie, dus ook van de voorbodes ervan. Het gaat nog wel eens van kwaad tot erger.

Voorzichtig

Ds. Maris houdt in zijn artikel een pleidooi voor opvoeden in liefde, waarbij plaats is voor geduld, vergeving en gebed. Liefde als sleutelwoord, dat is mij uit het hart gegrepen. Maar liefde maakt voorzichtig. Een liefdevolle correctie is zowel duidelijk als voorzichtig.

Ook Roel Timmermans geeft in zijn bijdrage ”Kind slaan mag niet” (RD van 22 september) terecht aan dat een liefdevolle opvoeding veel zelfbeheersing vraagt van ouders. Ds. Maris schrijft: „Je ontmoet nogal eens kinderen van wie je denkt: een flink pak rammel zal ze goed doen.” Voor mijn gevoel staat dit haaks op het principe van de liefde. Het zou zomaar kunnen dat dit kinderen zijn die al vaak te maken hebben gehad met een pak rammel of met afwezige of onberekenbare ouders. Van harte hoop ik dat deze kinderen in hun leven ook mensen tegen zullen komen die met ontferming over hen bewogen zijn.

Ik ken genoeg ouders die er stevig de wind onder hebben in hun gezin zonder dat ze gebruikmaken van een tik. Dat is pas pedagogisch! Wat mij betreft laten we het niet bij een discussie in de krant. Het is in reformatorisch Nederland hoog tijd voor een bijeenkomst waarbij theologen en pedagogen met elkaar in gesprek gaan.

De auteur is orthopedagoog.