Christelijke opvoeding?

Er zijn veel verschillende visies op opvoeden. Een kind zichzelf en de wereld laten ontdekken, een kind toerusten om een zelfstandig en verantwoordelijk burger te worden….

Er zijn ook veel verschillende visies op christelijk opvoeden. Is dat een kind leren om zelfstandig de Bijbel te lezen en te bidden? Is dat een kind toerusten om de juiste morele keuzes te maken? Is dat een kind leren om verantwoord om te gaan met de schepping?

Veel ouders hebben nagedacht over dit thema, maar er zijn ook verschillende christelijke pedagogen die visie hebben ontwikkeld op opvoeding. Een vroege christelijke pedagoog is Amos Comenius (1592-1670). Zijn focus ligt vooral op goede kennisoverdracht, waarbij het kind steeds meer ontdekt over de Schepper en de schepping.

In de Nadere Reformatie schrijft Jacobus Koelman “De plichten der ouders in kinderen voor God op te voeden”. Het is een praktisch getoonzet boek, waarin de kinderloze Koelman aanwijzingen geeft voor huisgodsdienst en vroomheid in het dagelijks leven.

In de 19e eeuw is Herman Bavinck (1854-1921) een belangrijke naam. Bavinck ageert tegen de pedagogiek van Maria Montessori, die de wil van het kind een heel centrale plek geeft in opvoeding en onderwijs. Kinderen moeten in Bavincks optiek gesnoeid worden. Hij stelt een hoog doel aan de opvoeding, vanuit 2 Timotheus 3:17: ,,Opdat de mens Gods volmaakt zij, tot alle goed werk volmaakt toegerust.”

In de 20e eeuw is Jan Waterink (1890-1966) invloedrijk in christelijke kringen. Zijn boek “Aan moeders hand tot Jezus” wil ouders richting wijzen in de opvoeding. Waterink benadrukt sterk dat christelijke kinderen door hun doop verbondskinderen zijn.

Ook Wim ter Horst (1929-2018) is een christelijke pedagoog. Hij schreef verschillende boeken over opvoeden, troosten en liefde. Ter Horst benadrukt het belang van betekenis geven aan Bijbelverhalen, bidden en zingen met kinderen. ,,Ze voelen feilloos aan of het je aan het hart gaat of niet.”

In reformatorische kring zijn christelijke pedagogen als Waterink, Bavinck en Ter Horst met enige argwaan bekeken. Hun mensbeeld werd te positief bevonden en hun pedagogiek te vrij. Toch verscheen er nooit een uitgewerkte reformatorische pedagogiek. Ds. M. Golverdingen (1941-2019), pedagoog én predikant van de Gereformeerde Gemeenten, vond dat een gemis.

Onderwijs

Driestar Educatief is een reformatorische hogeschool in Gouda. Sinds 1944 leidt het instituut leerkrachten op in pedagogiek. In 2020 bracht de school het boek Gidsen uit. Het is geschreven door Bram de Muynck en Bram Kunz. Het boek is toegespitst op het onderwijs maar is ook te beschouwen als een nieuw christelijk handboek voor opvoeding.

Op het gebied van gezinspedagogiek zijn Joop Stolk (1944) en Sarina Brons-van der Wekken (1969) in reformatorische kring invloedrijk.