De jonge predikant Enig Aritonang kan het nog steeds niet geloven. Plotseling ontving het kantoor van de Batakkerk in Depok een brief van de streng-islamitische burgemeester Nur Mahmudi Ismail. Deze besloot de bouwvergunning voor een –langverwachte– protestantse kerk in Depok in te trekken. De kerk zou voor aanvaringen zorgen met andere godsdiensten – lees: de islam.Christenen in Jakarta zijn geschokt. Prominente overheidsfunctionarissen en legergeneraals zijn lid van de HKBP.

De redenen voor het intrekken van de vergunning blijven vaag. Islamitische buurtgenoten verzameld in het ”Forum Solidaritas Umat Muslim” van de aangrenzende buurt Cinere zouden de bouw afkeuren. Het is voor de HKBP echter een raadsel welke buurtgenoten dit zijn, en wie het forum nu precies vertegenwoordigt.

De bouwplaats is de afgelopen jaren regelmatig aangevallen door groepen moslimextremisten. „De laatste grote demonstratie was in oktober”, vertelt een bewaker van de bouwplaats. Toen kwamen een paar duizend woedende moslims na een avondgebed de kerk in aanbouw bezoeken. Zo’n 400 politieagenten kwamen eraan te pas om de mensenmassa in toom te houden. Ook probeerden onbekende vandalen herhaaldelijk ’s nachts vernielingen aan te richten.

In zijn brief schrijft de burgemeester dat de kerk conflicten tussen andersgelovigen veroorzaakt. Bij veel HKBP-leden is de vraag gerezen of de organisatoren van de ruwe demonstraties niet dezelfde zijn als die de kerkbouw nu formeel afkeuren.

Ds. Aritonang: „De HKBP wil de exacte reden weten van het besluit. We zijn een etnische kerk speciaal voor Sumatraanse Batakchristenen. We gaan echt geen zieltjes winnen bij de lokale bevolking”, vertelt de predikant, terwijl hij langs het bouwwerk loopt. Alleen de betonnen fundamenten zijn nog maar zichtbaar. Al sinds 1999 probeert de HKBP een kerk te bouwen voor de 400 christelijke Batakgezinnen in de buurt.

Ds. Aritonang is er allerminst gerust op. „Als ons het bouwen onmogelijk wordt gemaakt, hoe zal het dan met kerken van de kleine gemeenschappen verlopen?” De vrees heerst dat burgemeester Nur Mahmudi Ismail hiermee de eerste stap heeft gezet in de richting van een omvangrijk obstructiebeleid van christelijke gebedsplaatsen in Indonesië.

Het Genootschap van Indonesische Kerken (PGI) in Depok heeft inmiddels een spoedberaad georganiseerd met alle protestantse en rooms-katholieke organisaties in de omgeving. Voor hen is de in 2005 verkozen burgemeester geen onbekende. Nur Mahmudi Ismail is een beroepspoliticus van de strengislamitische Partij Voor Gerechtigheid en Welvaart (PKS). In 1998 werd hij zelfs de eerste president van de PKS, die ideologisch geworteld is in de fundamentalistische Moslimbroederschap uit Egypte.

„Ze hebben een agenda om het christenen moeilijk te maken”, zegt Gomor Gultom, mensenrechtendeskundige van het PGI. Gultom voorspelt dat het burgemeestersbesluit het ook andere kerken moeilijk gaat maken: „Dit heeft een domino-effect.”

De PKS won de afgelopen jaren vooral stemmen in de grote steden op Java. In de satellietsteden van Jakarta, zoals Depok en Bekasi, verkreeg de partij belangrijke bestuursposten door felle campagnes tegen corruptie. Bij de parlementsverkiezingen van vorige maand boekte de partij een kleine winst en kreeg ze 8 procent van de stemmen, tegen 7 procent in 2004. Vorige week maakte president Yudhoyono bekend een coalitie te sluiten met de PKS voor de presidentsverkiezingen in juli. Waarschijnlijk zal de moslimpartij gaan deelnemen aan een nieuwe Indonesische regering.

Indonesië kent officieel godsdienstvrijheid voor religies die door de overheid zijn erkend. De meeste Indonesiërs zijn moslim. De HKBP is eind negentiende eeuw gevormd door de Duitse zendeling Ludwig Ingwer Nommensen. Van de stad Depok wordt –ten onrechte– wel beweerd dat haar beginletters staan voor ”De eerste protestantse overzeese kristengemeente”.