Het is vaak opgemerkt: er zijn weinig conflicten waarbij over de oplossing zo’n brede consensus bestaat als over dat in het Midden-Oosten. Een economisch levensvatbare, politiek onafhankelijke en territoriaal aaneengesloten Palestijnse staat naast Israël zou de angel uit dit conflict halen.Die staat moet gevestigd worden op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook -samen de resterende 22 procent van het oorspronkelijke mandaatgebied- met elkaar verbonden door een corridor. Jeruzalem is de hoofdstad van beide staten.

Dit is -heel globaal- de ruggengraat van wat de tweestatenoplossing wordt genoemd, waarbij nog een paar taaie problemen resteren, zoals het Palestijnse vluchtelingenvraagstuk en de toekomstige betrekkingen tussen beide staten onderling.

Het alweer vergeten maar goed doordachte plan, geheten: ”Roadmap for Peace” (Routekaart voor Vrede) uit 2002, werkte in drie fasen naar een tweestatenoplossing toe. Het werd van meet af aan door de Israëli’s bezwaard met veertien (!) aanvullende voorwaarden, waaronder het bezweek.

Het zogenoemde Genève-initiatief van december 2003, van vooraanstaande Israëli’s en Palestijnen, is wellicht het best uitgewerkte plan -in de vorm van een conceptverdrag- voor de tweestatenoplossing. Sharon heeft destijds Israëlische diplomaten wereldwijd verboden het initiatief ook maar te noemen.

Ook het verstandige Saoedisch vredesinitiatief uit 2002, overgenomen door de Arabische Liga, en opnieuw in 2007 aan Israël gepresenteerd, biedt het perspectief dat de betrekkingen tussen alle Arabische landen en Israël over de volle breedte genormaliseerd kunnen worden, als Israël zich terugtrekt tot de grenzen van 5 juni 1967. Het werd in 2008 nogmaals in Israëlische kranten in de vorm van een paginagrote kleurenadvertentie gepubliceerd door alle landen van de Liga, om het aan de voeten te leggen van het Israëlische publiek. Tevergeefs.

Onkunde
Er worden ook andere, ’radicalere’ oplossingen bepleit dan de tweestatenoplossing. Een gaat uit van een Groot-Israël tot aan de Jordaan, waaruit alle Palestijnen al dan niet vrijwillig zijn vertrokken naar het buurland Jordanië. Een andere variant is een binationale eenheidsstaat, waarin beide volkeren gezamenlijk leven, met gelijke democratische rechten.

Wat betreft de eerste oplossing: de Palestijnen zijn niet van zins zich elders te vestigen. De animo voor de laatste oplossing is momenteel -om zeer tegengestelde redenen- onder zowel Israëli’s als Palestijnen gering tot nihil, maar wordt door sommigen niettemin beschouwd als een denkbaar toekomstscenario.

De Palestijnse Autoriteit heeft zich vastgelegd op de tweestatenoplossing, en ook Hamas heeft van belangstelling daarvoor blijk gegeven - in weerwil van alles wat beweerd wordt over deze van meet af aan vooral nationale beweging.

Iedereen, en het zijn er velen, die komt aanzetten met het roemruchte ”Handvest” van Hamas uit 1988, geeft zich daarmee onbedoeld een zo groot brevet van onkunde en onwetendheid, dat hij in een discussie niet meer serieus hoeft te worden genomen. Hij negeert namelijk alle documenten en verklaringen, brieven, uitspraken en andere uitingen van Hamas in de twintig jaar sinds 1988, waarin geleidelijk de nadruk op gewapende strijd is vervangen door een politiek nationalistisch streven naar een Palestijnse staat. Ik verwijs hiervoor naar publicaties van de in Engeland werkzame Hamaskenner Khaled Hroub, en in Nederland van Jan Elshout.

Mensonterend
Als aan Palestijnse kant de belangrijkste twee partijen van dit moment -afgezien van de vluchtelingen in de kampen in Israëls buurlanden- interesse tonen voor een oplossingsscenario met twee staten, waarom komen die er dan niet? Hiervoor moeten we Israël verantwoordelijk houden. Dat vraagt de logica van ons: in een conflict tussen twee partijen heeft de sterkste doorgaans de meeste troeven voor een oplossing in handen. Israël is niet alleen militair, maar in alle denkbare opzichten, behalve moreel, ’superieur’ aan de Palestijnen. De Palestijnen snakken naar het realiseren van hun bescheiden, legitieme nationale aspiraties. Zonder medewerking van Israël gaat dat niet.

Het vanaf dag 1 verwoestende, wederrechtelijke en mensonterende moderne geweld waarmee Israël nu Gaza bestookt, na het eerst bijkans te hebben gewurgd, is een bewijs te meer dat militaire overwinningsfantasieën hoogtij vieren boven onderhandelingsstrategieën, net als in 2006 tegen Libanon.

De Gazaoorlog is een nodeloos, wreed en traumatiserend intermezzo. De hamvraag is en blijft: wil Israël wel een volwaardige tweestatenoplossing?

De auteur is voorzitter van Een Ander Joods Geluid.