Hulpverleners en slachtoffers

Maar zit er ook niet iets gemakzuchtigs in? Gaat die wereld misschien pas voor ons leven als hulpverleners en slachtoffers zichtbaar en hoorbaar een appel op ons doen? Moeten onderdrukte burgers in een land als Birma eerst een ramp meemaken willen we hen geloven dat ze lijden onder een barbaars regime? In de tweede plaats is die reductie van ons wereldbeeld natuurlijk ook een ernstige versimpeling van de wereld, en op bizarre wijze worden we daarmee geconfronteerd nu het Birmese regime schoorvoetend het land voor buitenlandse hulpverleners zegt te willen openen. Niet het behoud van mensenlevens, maar het lijfsbehoud van de junta blijkt binnen het Birmese hoofdkwartier vóór alles prioriteit te hebben. Wie dacht dat zoiets enkel in een land als Zimbabwe kon voorkomen heeft het mis. Het is zelfs erger: we zullen er als westerlingen aan moeten wennen dat steeds vaker deze onmenselijke afweging gemaakt gaat worden door landen in de wereld. En dat we steeds vaker machteloos moeten toekijken hoe burgers door autoritaire regimes worden gekneveld of uitgehongerd.

Het houdt verband met de opkomst van niet-democratische regimes die er ook nog eens toe doen omdat ze economisch succesvol zijn. China is daarvan het belangrijkste voorbeeld, maar ook een groot deel van de Aziatische regio, mede omdat China daar nu eenmaal een forse vinger in de diplomatieke pap heeft.

De Chinezen mogen dan nu goede sier maken met hun snelle hulp aan de slachtoffers van de aardbeving in eigen land, maar wat zou er zijn gebeurd als de aardbeving in het politiek zeer gevoelige Tibet had plaatsgevonden? Birmese toestanden waren dan niet uitgesloten geweest. En verder: China is een van de meest bevriende buurlanden van Birma, maar wat hebben we daarvan tot nog toe gemerkt?

En dan zijn er de Aziatische buurlanden, verenigd in de Asean. Het leek ons westerlingen een prima idee om de tien Aseanlanden in te schakelen om de hulpverlening in Birma van de grond te krijgen, ervan uitgaand dat men in deze landen denkt zoals wij dat doen. Maar wat zagen we de afgelopen dagen? Een Thaise premier -Samak Sundarvay- die namens de Asean op de staats-tv van Birma het regime lof toezwaait voor wat hij noemde de snelle hulpverlening. En het afsluiten van lucratieve handels- en investeringsdeals met Birma was nota bene op de noodhulptop van de Asean voor Thailand even belangrijk als het brengen van hulp.

Bovendien weet iedereen al langer dat de Asean het non-interventieprincipe hoog in het vaandel heeft staan: geen pottenkijkers of inmengers van buiten op ons grondgebied. Het lijkt erop dat de Asean vanwege deze opstelling eerder een belemmering dan een steun in de rug is om Birma op het humanitaire spoor te krijgen.

Juist vanwege deze ontwikkelingen is het zaak dat het Westen weer werkelijke aandacht krijgt voor wat zich elders in de wereld afspeelt. En dan niet pas op het moment dat zich een ramp voordoet, want dan is het te laat. Nee, al veel eerder en veel intensiever moeten we de onmenselijke aard van regimes aan de kaak stellen. En ook onze kinderen bijbrengen dat de wereld niet enkel bestaat uit hulpverleners en slachtoffers, maar uit onderdrukkers en onderdrukten, uit zichtbaren en onzichtbaren. Of dat gaat lukken, zal mede afhangen van de kwaliteit van onze beschaving.

Hulpverleners en slachtoffers

Opinie

RD.nl in uw mailbox?