De officiële lancering van het feestjaar zal tijdens een Koninklijk Galadiner op 30 januari plaatshebben in de Ridderzaal in Den Haag. Behalve politieke prominenten als premier Balkenende, minister Downer van het Australische ministerie van Buitenlandse Zaken en allerlei sportvedettes zullen namens het Koninklijk Huis prins Willem-Alexander en zijn vrouw Máxima als eregasten aanwezig zijn. Het prinselijk paar hoopt in de loop van het jaar een officieel bezoek aan Australië te brengen. Koningin Beatrix komt niet, omdat zij in 1988 al een staatsbezoek bracht aan het land. Minister-president Balkenende gaat in het voorjaar eveneens naar Australië.De precieze data worden eind januari bekendgemaakt, aldus ambassadeur Stephen Brady, die gistermiddag in het Haagse hotel Des Indes de pers van de lange reeks jubileumevenementen op de hoogte stelde.

In beide landen staat dit jaar een groot aantal exposities, manifestaties, uitwisselingen en conferenties op het programma. In Nederland gaat het om 35 grote evenementen, variërend van de tentoonstelling ”Australië, het land en de mensen”, in het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden, tot de uitgifte van het Australië Vijfje door de Koninklijke Nederlandse Munt. De zilveren herdenkingsmunt van 5 euro zal vanaf april verkrijgbaar zijn en is in Nederland wettig betaalmiddel. Burgers worden ook in supermarkten en slijterijen met de viering geconfronteerd, want in de schappen komen een miljoen flessen Australische wijn te liggen met een herinneringslogo erop. En luchtvaartmaatschappij KLM serveert in mei en juni 300.000 Australische maaltijden op vluchten die vertrekken vanaf Schiphol.

Bondgenoot
De speciale band met Australië is aan Willem Janszoon te danken. De Amsterdamse kapitein stuitte in het voorjaar van 1606 met het VOC-schip ”Duyfken” op het noordelijke schiereiland Cape York. Hoewel deze aankomst het begin van een lange relatie met Nederland markeert, vormde de expeditie van Abel Tasman in 1642 het hoogtepunt van de vaderlandse ontdekkingsreizen naar dit continent, dat toen als ”Nieuw Holland” op de kaart verscheen.

De bijdrage van de Nederlandse strijdkrachten aan de verdediging van Australië tijdens de Tweede Wereldoorlog is een minder bekend aspect van deze relatie, maar zal tijdens het jubileumjaar eveneens worden belicht. Nadat Nederlands-Indië begin 1942 door Japan onder de voet was gelopen slaagde een deel van de Koninklijke Marine en het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) erin om naar het eilandcontinent uit te wijken. Daarmee werd Nederland ”de Vierde Bondgenoot” in de strijd in de Pacific. Spectaculair was de manier waarop het marinevaartuig ”Abraham Crijnssen” aan de bezetters wist te ontsnappen: gecamoufleerd als tropisch eiland. Het Marinemuseum in Den Helder wijdt aan dit voorval een expositie, die aan boord van de zeventig jaar oude mijnenveger is te bezichtigen.

Tuig
De tentoonstelling ”Inpakken en Wegwezen”, vanaf eind maart te zien in het gebouw van de Tweede Kamer, zal ingaan op de vraag hoe de Nederlandse overheid na de oorlog de emigratie naar Australië actief stimuleerde. Tussen 1947 en 1971 emigreerden ruim 160.000 landgenoten, wat gezien werd als dé oplossing voor een dreigende overbevolking en een gebrek aan werkgelegenheid.

Australië, waar Nederland 186 keer in past, telt momenteel 20 miljoen inwoners, waarvan meer dan 1 procent van Nederlandse komaf is. Ambassadeur Brady ziet overeenkomsten in de manier waarop het dichtbevolkte Nederland en zijn land zijn veranderd in de afgelopen decennia.

Hij wilde niet te veel woorden vuil maken aan de keerzijde van de multiculturele samenleving. Begin december waren er dagenlang rellen op de stranden bij Sydney, waarbij blanke relschoppers Arabisch uitziende mensen aanvielen. „Dat was geen uiting van een structureel probleem, maar een actie van tuig. Enkele honderden types die zichzelf te schande hebben gemaakt met gewelddadig gedrag.”