Een speciale kabinetscommissie, de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel, leverde eind april een eerste brief met plannen en maatregelen op. Het „startpakket” bevat veel maatregelen die al eerder waren aangekondigd. Ook is voor een reeks punten uit de brief nog verdere uitwerking nodig.

In de Tweede Kamer klonk donderdag kritiek en ongeduld, ook van coalitiepartijen VVD en NSC. De VVD had verwacht dat er nu een doorbraak zou zijn, maar die is er helaas niet, zei Kamerlid Thom van Campen. Zijn partij is bang dat als het kabinet „de bouwstenen van het stikstofpakket niet heel snel verder uitwerkt” boeren in onzekerheid blijven verkeren, jongeren bij hun ouders op zolder moeten blijven wonen en bouw- en defensieprojecten blijven stilliggen.

De VVD’er signaleerde een „contrast” tussen enerzijds concrete voorstellen die ambtenaren hebben aangedragen, en anderzijds „de abstracte bouwstenen in de uiteindelijke Kamerbrief”. Volgens Van Campen lijkt landbouwminister Femke Wiersma (BBB) te willen voorkomen dat een besluit wordt genomen als nog niet alle vragen zijn beantwoord. „Met de juiste politieke wil van het kabinet en de Kamer hoeft er geen sprake te zijn van nog langer wikken en wegen en dus van stilstand van ons land.” De VVD’er heeft er vertrouwen in dat in aanloop naar Prinsjesdag vervolgstappen worden gezet.

NSC’er Harm Holman zei op het juridische spoor goede stappen te zien, maar dat het spoor van stikstofreductie vooralsnog tekortschiet. „Ik verwacht dat het kabinet nu werkelijk luistert naar de Kamer en naar alle adviezen die gegeven zijn en medio augustus werkelijk met een plan komt waardoor er een doorbraak is in de stikstofcrisis.” Ook zei hij er vertrouwen in te hebben dat het kabinet voor de zomer met een spoedwet komt en in augustus „met een totaalplan van wet, geborgde emissiereductie en financiële dekking daarvoor”.

Vanuit oppositiepartijen klonk harde kritiek. „De hele samenleving wordt gegijzeld door de twee BBB'ers op het ministerie van LVVN”, verwees Laura Bromet (GL-PvdA) naar Wiersma en staatssecretaris Jean Rummenie. Volgens D66’er Anne-Marijke Podt komt het kabinet „na vier maanden kissebissen met een vrijwel leeg startpakket”. „Ondanks grote beloftes over het vlottrekken van vergunningverlening, zijn we dankzij dit kabinet nog verder van huis dan we al waren met het vorige”, aldus CU-Kamerlid Pieter Grinwis. GL-PvdA, D66, PvdD en Volt dienden gezamenlijk een motie van afkeuring in aan het adres van Wiersma.

Alleen coalitiepartij BBB was lovend. „Het is eindelijk een serieus begin; geen eindpunt, maar wel een duidelijke stap vooruit. Het is eindelijk een koerswijziging, die wij als BBB al heel lang hebben bepleit”, zei voorvrouw Caroline van der Plas. „Wij steunen de minister, maar het is nu wel tijd om stappen te zetten”, aldus PVV-Kamerlid Jeanet Nijhof-Leeuw. SGP'er André Flach ziet „stappen in de juiste richting”.

Premier Dick Schoof, die ook aanwezig was bij het debat, zei niet trots te zijn op wat er nu ligt. „Want ik had veel liever een ander resultaat gehad. Dit was waartoe we met elkaar konden komen in deze toch altijd nog relatief korte tijd”, aldus Schoof.

Ondergrens

Tijdens het debat zei Wiersma dat de Raad van State volgende week advies uitbrengt over de rekenkundige ondergrens. De minister wil de ondergrens, die gebruikt wordt in de vergunningverlening, verhogen van 0,005 mol stikstofneerslag naar 1 mol per hectare per jaar. Dat zou tot gevolg hebben dat activiteiten die beperkte stikstofneerslag veroorzaken geen natuurvergunning nodig hebben. De maatregel zou, als die ook bij de rechter juridisch standhoudt, goed nieuws zijn voor bijvoorbeeld zogeheten PAS-melders en voor de woningbouw.

Wiersma liet eerder weten dat zij de hogere ondergrens na een positief advies zo snel mogelijk wil invoeren en wil inbrengen in een rechtszaak. Als de hogere ondergrens bij de rechter overeind blijft, is er definitieve juridische zekerheid.

Een kleine Kamermeerderheid, waaronder coalitiepartij VVD, wil echter dat Wiersma de hogere ondergrens pas hanteert als het zover is. Onduidelijk is nog of de bewindsvrouw daar gehoor aan zal geven.