Het CBS ziet hierin een verband met de sinds begin dit jaar aangescherpte handhaving op schijnzelfstandigheid. Bedrijven huren om die reden minder zelfstandigen zonder personeel in.

De cijfers die het CBS donderdag bekendmaakte, hebben betrekking op het eerste kwartaal. In absolute cijfers is de terugloop het grootst in de sectoren commerciële beroepen, zorg en welzijn en dienstverlening. Bij elkaar opgeteld zagen die drie branches het aantal zzp’ers met 42.000 zzp’ers verminderen, op een totaal van 374.000. Dat komt neer op een daling van ruim 11 procent.

Relatief gezien is de terugval het grootst in de categorie managers. Het aantal zzp’ers met zo’n functie daalde in een jaar tijd met 20 procent, van 45.000 naar 36.000.

Relatief gezien is de terugval het grootst in de categorie managers

Het statistiekbureau houdt de ontwikkeling van het aantal zzp’ers bij sinds 2013. Het afgelopen kwartaal was er een terugloop bij zowel mensen die hun eigen producten verkopen als mensen die hun arbeid aan opdrachtgevers aanbieden. Die laatste groep is overigens veel groter dan de eerste: 1,06 miljoen tegenover 170.000.

Gestopt

Veel voormalige zzp’ers zijn nu werknemer met een flexibele arbeidsrelatie. Het CBS telde er het eerste kwartaal 47.000, bijna een verdubbeling ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Ze stapten over naar een tijdelijk dienstverband, of kozen voor een baan als uitzend- of oproepkracht.

Pakweg 12.000 zzp’ers hebben intussen een vaste baan. Dat zijn er twee keer zoveel als een jaar eerder.

In sommige beroepsgroepen is het aantal zzp’ers juist hoger dan een jaar geleden. Het betreft transport en logistiek, ICT, bedrijfseconomie en administratie en de creatieve en taalkundige beroepen.

Tekort

Dat het aantal zzp’ers zou afnemen, was te verwachten. Twee maanden geleden bleek uit onderzoek van het CBS en werkgeversorganisaties al dat ruim vier op de tien bedrijven verwachtten dat ze dit jaar minder zzp’ers zouden inhuren dan vorig jaar. Belangrijkste reden die ondernemers opgaven, was de aangekondigde strengere controle op schijnzelfstandigheid. Aan de andere kant kampen diverse sectoren nog altijd met een tekort aan gekwalificeerd personeel.

Nederland telt nu nog ruim 1,2 miljoen zzp’ers, 28.000 minder dan in het eerste kwartaal vorig jaar. Ten opzichte van het vierde kwartaal van 2024 bedraagt de daling 32.000. Het CBS telt alleen mensen mee die volledig of het grootste deel van hun werktijd als zzp’er werken.

Bij de Kamer van Koophandel (KVK) stonden eind april meer mensen als zzp’er ingeschreven, namelijk bijna 1,8 miljoen. De KVK zag in december en januari dit aantal behoorlijk afnemen, daarna trad een stabilisering op.

Bouw

Joris Knoben, hoogleraar strategie en ondernemerschap aan de Tilburg University, verwacht dat het aantal zzp’ers in specifieke branches zoals de thuiszorg en de kinderopvang de komende periode verder zal dalen. Ook in de bouw daalt het aantal zzp’ers.

De Belastingdienst controleert dit jaar strenger op schijnzelfstandigheid. Op aandringen van de Tweede Kamer, die een zachte landing wilde, geldt 2025 nog als overgangsjaar. Vanaf 2026 kan een opdrachtgever die iemand ten onrechte als zzp’er inhuurt een boete krijgen.