Israëlbode

„De Joodse bronnen laten er geen twijfel over bestaan: „De haat van Ezau voor Jacob is een eeuwigdurend gebeuren.” Jodenhaat door Ezau zal doorgaan tot aan de komst van de Messias.

Deze religieuze boodschap vanuit de Talmoed, waar dit citaat vandaan komt, vraagt natuurlijk een andere benadering van de problematiek van het antisemitisme waar het Joodse volk zich al eeuwen mee geconfronteerd weet dan zoals dit op dit moment gebeurt. In Nederland beschikken wij over een door de overheid aangestelde Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding. Kerken en andere religieuze gemeenschappen maken zich zorgen over de nog steeds aanwezige Jodenhaat. Andere organisaties, zoals Christenen voor Israël en het CIDI, spannen zich op hun eigen wijze in om dit kwaad uit te bannen. En dit is allemaal goed om het in ieder geval binnen de perken te houden. Maar met de wijsheid dat anti-judaïsme en antisemitisme behoren tot de onoverkomelijke bestanddelen van het verblijf van het Joodse volk in diaspora, lijkt het gevecht hiertegen een strijd tegen de bierkaai.

Wat is de relatie tussen de diaspora en deze altijd aanwezige Jodenhaat? Het Joodse volk heeft in zijn bestaan al heel wat diaspora’s gekend: het slavernij-juk onder Farao in Egypte, de Babylonische gevangenschap, het deel uitmaken van het grote Griekse Rijk en nu dan de al meer dan tweeduizendjarige ballingschap die begon tijdens het Romeinse Rijk.

Vanuit het Joods verstaan van een door de Eeuwige gezonden ballingschap zullen we dit moeten doorstaan. Maar wel met behoud van onze eigen Joods-religieuze identiteit. Een zekere afstand tussen ons Joods-zijn en die niet-Joodse wereld om ons heen is daarom geboden. Gevoelens van geen sympathie tegenover de Jood zijn dan ook een bijna ‘welkom’ middel voor de Jood om iets van deze noodzakelijke distantie te bewaren.

Gevoelens van geen sympathie tegenover de Jood zijn dan ook een bijna ‘welkom’ middel voor de Jood om iets van deze noodzakelijke distantie te bewaren

Voor de Joden lijkt het hierdoor dat het bedrijven van anti-Jodendom zou mogen. Dit is immers een door de Eeuwige aangedragen middel tegen assimilatie en teloorgang van het Jodendom in diaspora. Maar de waarheid is dat het voor de volkeren zeker niet een vrijbrief is om zich hieraan schuldig te maken. Net zo min als het onderdrukken van het Joodse volk in Egypte door de Farao toegestaan zou zijn geweest. Ja, G’d had aan aartsvader Abraham al toegezegd dat zijn nakomelingen 400 jaar in slavernij zouden moeten verblijven. Maar nooit had de Eeuwige aan Farao geboden dat hij diegene was die als onderdrukker moest gaan fungeren.

Zo ook in onze tijd. Ja, de distantie tussen het Joodse volk en de gemeenschappen om ons heen is wenselijk. En om die afstand te bewaren is enige vorm van gebrek aan sympathie naar ons Joden toe een mogelijk middel om ons te helpen. Maar geen van de volkeren heeft hier ook maar enige opdracht voor gekregen om „de Jood hier behulpzaam bij te zijn”. Integendeel. De Bijbel beschrijft de Jood in de ogen van de volkeren nu eenmaal als „Zijn oogappel”.

Het bewaren van de afstand is iets tussen G’d en het Joodse volk. Geen mens op aarde heeft ook maar enige taak hierin. En wanneer men vindt dat die taak er wel is, dan neemt men de rol op zich die Farao zichzelf ook al eens toegedacht heeft. Overigens met alle nare gevolgen voor hemzelf en zijn volk.”
De Israëlbode (uitgave van het deputaatschap voor Israël van de Gereformeerde Gemeenten) vroeg rabbijn L.B. van de Kamp zijn visie op antisemitisme te verwoorden.