Hoogbejaarde senator Chuck Grassley: Amerika heeft morele plicht christenen in Oekraïne te helpen
„Behalve Russisch-orthodoxe gelovigen moet geen enkele christen in Oekraïne zich illusies maken dat hij bij een Russische bezetting vrij is zijn geloof uit te oefenen. Vooral protestanten zullen het zwaar krijgen.”
Deze boodschap bracht de Oekraïense Raad van Kerken en Religieuze organisaties eind vorig jaar de Amerikaanse Congresleden. Dat was voor hen onthutsend. Het bezoek van de Oekraïense delegatie aan Washington was duidelijk bedoeld om de discussie in het Congres over het Amerikaanse hulppakket aan Kyiv een positieve impuls te geven.
Chuck Grassley, Republikeins senator, zei dat dit hem en collega’s aan het denken had gezet. Toch wilde het Huis van Afgevaardigden nog niet akkoord gaan met het plan. Pas vorige week werd het licht op groen gezet. Met politiek tactisch manoeuvreren wist de voorzitter van het Huis, Mike Johnson, het hulppakket erdoor te krijgen.
Dat Johnson ertoe overging de stemming eindelijk op de agenda te plaatsen, was opmerkelijk. Zelf was hij maandenlang tegen hulp aan Kyiv. De ommezwaai die hij maakte, had niet alles, maar wel veel te maken met de verhalen die hij hoorde over de verdrukking van christenen in de gebieden die de Russen inmiddels hebben veroverd.
„Christenen die niet behoren tot de Russisch-Orthodoxe Kerk waarover Moskou de leiding heeft, moeten vrezen voor verdrukking en vervolging”, zegt Chuck Grassley. De hoogbejaarde en langstzittende senator beschouwt het als een „morele plicht” van Amerika om de christenen in Oekraïne te hulp te komen. Vandaar dat hij in de achterliggende maanden door persoonlijke gesprekken heeft geprobeerd partijgenoten in het Huis van Afgevaardigden over te halen om voor het hulppakket te stemmen. Lang niet iedere Republikein liet zich overtuigen, maar een aantal wel. Die stemden eind vorige week vóór het hulppakket.
„Christenen die niet behoren tot de Russisch-Orthodoxe Kerk, moeten vrezen voor verdrukking en vervolging” - Chuck Grassley, langstzittende Republikeins senator
Grassley zegt het onbegrijpelijk te vinden dat politiek eigenbelang politici ervan weerhoudt om mensen in nood te helpen. „Echt onbegrijpelijk” vindt hij het dat Marjorie Taylor Greene, Republikeins afgevaardigde voor Georgia, glashard ontkent dat de Russen zich schuldig maken aan vervolging van christenen. Ze noemt de verhalen daarover „propaganda van Kyiv zonder een spoor van bewijs”. Grassley kan daar niet over uit. „Mensen die geleden hebben onder verdrukking komen hier in Amerika hun persoonlijk verhaal vertellen en zij ontkent dit gewoon. Hoe is het mogelijk!”
Intimiderend
Dmitry Bodyu is een van de predikers die ervoeren hoe de Russische bezetter het gemunt heeft op protestantse voorgangers. Hij kwam twee jaar geleden naar Amerika nadat hij gedwongen was Melitopol, de Oekraïense stad waar hij gemeentepredikant was, te verlaten.
Melitopol werd begin 2022 bezet door de Russen. Kort na deze verovering van de stad deden Russische militairen een inval in de woning van Bodyu. Terwijl de rest van de familie en bezoekers werden opgesloten in een kamer en enkele soldaten het huis doorzochten, werd Dmitry Bodyu ondervraagd. Hij moest alle telefoontoestellen en computers die in huis waren aan de militairen geven.
Na de huiszoeking namen de Russen de voorganger mee naar de kerk. Daar legden ze beslag op alle documenten en apparatuur. „Vervolgens brachten ze me naar een politiebureau. Ik kreeg een zak van zwart plastic over mijn hoofd. Daardoor kon ik niets zien. Zo werd ik naar een cel gebracht”, vertelde Bodyu tegenover de Texaanse omroep NBC Dallas.
Acht dagen werd hij vastgehouden. De Russen bleken hem te verdenken van spionage voor de Amerikanen. „Alle protestantse voorgangers werken voor Washington”, zei een van de militairen die hem ondervroegen.
„Alle protestantse voorgangers werken voor Washington, zei de Russische ondervrager” - Dmitry Bodyu, Oekraïens predikant
De verhoren waren volgens Bodyu heel intimiderend. „Bij het eerste verhoor stonden er drie personen en een militair met een machinegeweer achter mij. Ik denk dat die jongens van de geheime diensten waren, niet van het leger. Hun gezichten waren bedekt. Ik zag nooit een gezicht. Ze liepen altijd met een masker op.”
Een van de soldaten zei dat ze hem „een enkeltje” wilden geven. Bodyu: „Ik begreep het niet. Een enkeltje?” De soldaat gaf uitleg: „Nou, we denken erover je te fusilleren.”
Zover kwam het niet. Na acht dagen werd Bodyu vrijgelaten. Via allerlei omwegen wist hij met zijn gezin Polen te bereiken. Vandaaruit reisde hij naar Amerika om daar zijn verhaal te vertellen.
Bodyu werd onder psychologische druk gezet, maar kwam vrij. De inmiddels in Nederland bekende prediker Azat Azatyan werd dagenlang gemarteld op verdenking van spionage voor Amerika. Maar ook hij kwam vrij.
Vermoord
Anders liep het af met een diaken van de evangelische gemeente in Nova Kakhovka en zijn zoon. Diaken Anatoliy Prokopchuk en zijn 19-jarige zoon Oleksandr waren in november 2022 aan het werk in hun garage, toen Russische agenten hen arresteerden. Vier dagen later werden hun lichamen gevonden in een bos. Beiden waren geëxecuteerd.
Hoewel de autoriteiten nooit een verklaring hebben gegeven voor de arrestatie van Prokopchuk en zijn zoon is Dmytro Vovk, specialist op het gebied van godsdienstvrijheid, ervan overtuigd dat de twee zijn doodgeschoten vanwege de leidende rol van de diaken in de kerkelijke gemeente. Vovk, gasthoogleraar aan de Cardozo School of Law in New York City, zegt dat er inmiddels enkele tientallen kerkelijke leiders uit Oekraïne door de Russen zijn vermoord, „vooral protestanten. Die worden ervan verdacht dat ze werken voor de VS.” Vovk: „Anderen zijn gedetineerd, gemarteld of kregen een vernederende behandeling.”
