Alles wijst erop dat hij de Tweede Kamer woensdag niet zal adviseren af te zien van onderhandelingen tussen PVV, VVD, NSC en BBB –een streven waar hij de afgelopen weken duidelijk naartoe werkte– maar ook niet zal voorstellen om daar vol gas voor te gaan. Hij stelt een tussenfase voor, waarmee zijn advies het midden houdt tussen een verkenning-plus en een formatie-light.

Opmerkelijk is dat de vier partijen in die tussenfase ook proberen tot afspraken te komen over de vorm van hun politieke samenwerking; áls die er komt. Omtzigts voorkeursvariant daarbij is duidelijk: een zakenkabinet.

Het is begrijpelijk dat zo’n kabinet van technocraten, die niet zozeer op hun partijkleur als wel op hun expertise worden uitgezocht, zijn eerste optie is. Waarschijnlijk zal zo’n kabinet immers regeren op basis van een hoofdlijnenakkoord. Dat is niet dichtgetimmerd en stelt de Kamer beter in staat mee te sturen en te controleren. Dat zo’n kabinet een wat meer neutrale kleur zal hebben in plaats van een flinke PVV-tint is zo mogelijk nog aantrekkelijker.

Toch is het niet alles goud wat er blinkt aan zo’n kabinet en het zou zonder meer terecht zijn als de Kamer Omtzigt hier woensdag stevig op bevraagt.

Al meteen tijdens de eerste confrontatie tussen zo’n kabinet en de Kamer komt het er immers op aan: is er steun of niet? Zo’n kabinet kan dus alleen aan de slag wanneer én PVV én NSC zich er volledig aan committeren. Verder geldt ook voor zo’n kabinet dat het met één mond moet spreken. Ook dat vergt doorlopend een manier van afstemmen die veel verder gaat dan wat tussen oppositiepartijen gebruikelijk is.

Het allerbelangrijkst is echter het gegeven dat ook de keuzes van een zakenkabinet niet technocratisch zijn, maar uiteindelijk gewoon politiek. Of het nu gaat om bestaanszekerheid of om stikstof; ook de experts van buitenaf moeten bij het besturen van het land knopen doorhakken. Zeker wanneer het erom gaat spannen, kan dat alleen wanneer er draagvlak is bij de partijen die besloten dat het er moest komen. Of dat nu PVV, VVD, NSC en BBB zijn, of welke combinatie dan ook.

Kortom, als een zakenkabinet het vooruitzicht is dat VVD en NSC er nu toe moet bewegen toch maar met Wilders in zee te gaan, is het verstandig dat die partijen de verwachtingen die Omtzigt daar blijkbaar over koestert nog eens goed tegen het licht te houden. Bieden die hem en de kiezer geen ijdele hoop?

Ook in dezen geldt: beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald.