Het gaat om een verzameling van 54 rooms-katholieke koorboeken en gradualen (gezangboeken met gregoriaanse muziek) uit het franciscanenklooster in de Oostenrijkse stad Graz, meldde de Duitse nieuwsdienst Katholisch.de eerder deze maand. De manuscripten, vaak verlucht en versierd, stammen uit de 16e en de 17e eeuw.

Het project wordt uitgevoerd door de Österreichische Akademie der Wissenschaften. De wetenschappers gebruiken voor het digitaliseren van de handschriften het AI-programma Transkribus. De manuscripten worden eerst gefotografeerd en gedigitaliseerd, waarna met behulp van Transkribus de Latijnse handgeschreven tekst uit het beeld wordt gefilterd. Het Latijn kan vervolgens naar elke gewenste taal worden overgezet.

„Vrijwel niemand gaat meer hoogstpersoonlijk de oude Latijnse teksten lezen en vertalen”, aldus projectleider Robert Klugseder. Met dit project komen deze eeuwenoude boeken echter wereldwijd beschikbaar voor wetenschappers, zegt de wetenschapper. „Onderzoekers hebben straks directe toegang tot de gedigitaliseerde handschriften en hoeven niet meer naar het klooster te gaan om de manuscripten handmatig te bestuderen.”

AI wordt al vaker ingezet binnen de geesteswetenschappen, zegt Klugseder. Maar het herkennen en digitaliseren van muziekhandschriften –de teksten én muzieknoten van het perkamenten voorbeeld moeten overeenkomen– is nog niet breed ingeburgerd. Daarom wordt Transkribus gedurende het project door studenten getraind en geoptimaliseerd.

De 54 manuscripten, die ook voor liturgiewetenschappers interessant zijn, moeten het komende jaar digitaal beschikbaar komen. Van de 120.000 euro aan kosten wordt 90.000 euro gefinancierd met EU-geld. Het resterende bedrag brengen het franciscanenklooster en de Österreichische Akademie der Wissenschaften bijeen.

Als vervolg op dit project is het de bedoeling dat ook andere manuscripten die zich in Oostenrijkse kloosters bevinden, zo’n 300 in totaal, worden gedigitaliseerd, aldus Klugseder.