De progressieve politicus Pita Limjaroenrat slaagt er niet het Thaise parlement achter zijn benoeming als premier te krijgen. Zowel een meerderheid in het democratisch gekozen parlement als in de ondemocratische, door het leger gecontroleerde senaat moet daarmee instemmen. Maar de stemming van donderdag om een premierskandidaat te kiezen, stelt het parlement uit naar volgende week vrijdag. Al twee keer deze maand mislukte een poging om een nieuwe premier te kiezen.

Bij de verkiezingen in mei boekte oppositieleider Pita duidelijk een overwinning op zittend premier Prayut Chan-o-cha. Zijn progressieve Move Forward-partij kreeg bijna een op de drie stemmen in Thailand. Na zijn enorme nederlaag kondigde Prayut aan de politiek te verlaten. Hij behaalde slechts 36 van de 500 zetels. De vertrekkend premier kwam in 2014 aan de macht door een staatsgreep.

Direct na de overwinning smeedde Pita een coalitie van acht partijen die Thailand, onder zijn leiding, zou moeten hervormen. Hij wil vooral de macht van de koning en de invloed van hoge militairen in de politiek inperken. Zware straffen voor het beledigen van het koningshuis wil Move Forward afschaffen, het leger moet inkrimpen en het militaire budget moet omlaag.

Conservatisme

Die ideeën slaan vooral aan bij hoogopgeleide jongeren, die na jaren van militaire coups en politieke instabiliteit iets anders willen dan door het leger gesteund conservatisme. Samen met de populistische coalitiepartner Pheu Thai bezet Move Forward 292 van de 500 zetels in het Thaise parlement. Ze hebben dus een duidelijk mandaat van de kiezer.

Maar naar een benoeming als premier kan Pita fluiten. De conservatieve, koningsgezinde senaat –aangesteld door het leger, dat in 2014 door een coup aan de macht kwam– moet niets van zijn hervormingsplannen hebben. De stemming daarover werd donderdag uitgesteld. Bij een eerdere kiesronde vorige week, stemden weliswaar 313 van de 500 parlementsleden in met een benoeming van Pita. Maar van de 249 senatoren ging niemand akkoord.

Ook met juridische procedures probeert de heersende macht Pita uit te schakelen. Zo wordt hij beschuldigd van „omverwerping van de monarchie”, als reactie op zijn plan om het verbod op majesteitsschennis te versoepelen. En opperrechters stemden vorige week in met de schorsing van Pita als parlementslid. Hij zou aandelen in een mediabedrijf bezitten, wat volgens de wet voor politici is verboden. Zelf verklaarde Pita dat dit mediabedrijf al jaren is opgeheven en hij de aandelen heeft overgedragen aan een familielid. Als hij schuldig wordt bevonden, riskeert hij tot tien jaar gevangenisstraf, een verbod van twintig jaar om politiek te bedrijven en een boete. Pita vecht dit besluit aan bij het hooggerechtshof. Zolang er nog geen uitspraak is, kan hij nog altijd premier worden.

Toch stelde het parlement de derde stemming over zijn kandidatuur op donderdag uit. Volgens parlementsvoorzitter Wan Muhamed Noor Matha moet het orgaan eerst afwachten wat het hof oordeelt. „Als we doorgaan met de zitting op 27 juli, voordat de rechtbank een oordeel heeft geveild, kan dat tot problemen leiden”, zei Wan dinsdag.

Het gevaar bestaat dat Pita’s coalitie nu uiteenvalt. Na twee mislukte pogingen van Pita om premier te worden en zijn schorsing als parlementslid droeg Move Forward vorige week de leiding van de achtpartijencoalitie over aan Pheu Thai, de partij die bij de verkiezingen tweede werd. Maar het populistische Pheu Thai heeft nog geen premierskandidaat als alternatief voor Pita naar voren geschoven.