„Deze top van historisch belang voor bondgenoten”
Vilnius is gastheer van de 33e NAVO-top op 11 en 12 juli. Welke houding kunnen bondgenoten van havik Litouwen verwachten? „Wij willen duidelijke veiligheidsgaranties voor Oekraïne, beschermingsmaatregelen tegen agressor Rusland en een hardere lijn richting China.”
„Het grootste evenement in de historie van ons land”, zo beschouwt Deividas Šlekys, hoogleraar aan de Universiteit Vilnius, de NAVO-top volgende week. Šlekys doceert oorlogsstudies en adviseert het Litouwse ministerie van Defensie.
„Deze top is heel belangrijk voor Litouwen”, zegt Šlekys. „Doordat wij het voorrecht hebben om de top te organiseren, kunnen we voor de belangen van deze regio lobbyen. Baltische landen pushen snelle toetreding van Oekraïne tot de NAVO. En we willen meer militaire aanwezigheid in de regio.”
Volgens de hoogleraar wordt deze top –samen met die van Madrid in 2022– een belangrijke in de geschiedenis van de NAVO. „Na de Koude Oorlog waren de partners gericht op interventies buiten het bondgenootschap: Libië (2011) en tijdens de Kosovo-oorlog in voormalig Joegoslavië (1999). Deze top is weer gericht op afschrikking van Rusland: waarvoor de NAVO is opgericht.”
Ook China staat op de agenda. „Litouwen beschouwt Peking als minstens zo gevaarlijk als Moskou. Wij willen dat de NAVO een harde koers richting China vaart.”
Gevaarlijk
De eigenlijke top draait met name om toetreding van Oekraïne. Of de Oekraïners snel toetreden, durft Šlekys niet te zeggen. „Het is heel gevaarlijk om nu te speculeren. Gesprekken over het toetredingspad van Oekraïne zijn nog gaande. Wat daar uit gaat komen, kunnen we pas volgende week concluderen.”
De Baltische staten willen zo snel mogelijk NAVO-lidmaatschap van Oekraïne. Šlekys: „Het zou de oostflank sterker maken tegen de agressor. Maar we snappen ook dat Oekraïne, nu het in oorlog is, geen lid kan worden. Bovendien moet Kyiv eerst voldoen aan eisen die de NAVO stelt op politiek, juridisch en militair vlak. Wat ons betreft stelt de NAVO die lijst van voorwaarden op de top vast.”
Nog een belangrijke wens van de Balten is dat de oostflank wordt versterkt met de aanwezigheid van NAVO-troepen. Šlekys is stellig: „Oekraïne gaat Rusland verslaan. Daar ben ik zo goed als zeker van. Maar ook dan zal de agressor niet in zijn hol blijven. Binnen tien jaar is de Russische troepenmacht weer hersteld. Omdat wij als Litouwen –en daarmee als NAVO– een fysieke grens met Rusland en marionet Wit-Rusland delen, moeten we aan voorwaartse verdediging doen.”
Stationeren
Tegen 2024 zal Litouwen naar verwachting over de 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie spenderen. „Maar daarmee zijn we er niet. Wij hebben de hulp van NAVO-partners nodig die hier militairen, schepen en straaljagers stationeren.”
Als het aan Šlekys ligt, gaan alle bondgenoten zich aan de 2 procentnorm houden. „Een absoluut minimum. Wij zouden liever 3 procent als ondergrens zien. Maar laten we het eerst over die 2 procent eens worden.”
Hoewel de bondgenoten nog druk de plannen bediscussiëren, neemt Šlekys al een voorschot: „Deze top zal een revolutionaire verandering in de militaire strategie van de NAVO betekenen. Maar ik verwacht dat het effect pas over tien jaar zichtbaar is.”
